Abdurashid to xtaboyev

Tashkilotdagi ichki o ‘zg aru v ch ilar- 
bu tashkilot ichidagi holatli omil- 
lardir. Tashkilot kishilar tomonidan barpo qilingan tizim bo‘lgani uchun 
ham, undagi ichki o ‘zgaruvchilar, asosan, boshqaruv qarorlari natijasidir. 
Tashkilotdagi 
asosiy o ‘zgaruvchilarga: 
maqsadlar, tuzilish, 
vazifa, 
texnologiya, moliyaviy resurslar va odamlar kiradi.
Tashkilot tuzilishi 
- vazifaviy sohalar va boshqaruv darajalarining 
mantiqiy o ‘zaro munosabatlari, tashkilot maqsadlariga samarali erishish 
maqsadida tuzilgan shakl.
Tashkiliy tuzilishni shakllantirish tamoyillari:
• shaxsiy javobgarlik va farmoyishning yagonaligi;
• funksional va chiziqli rahbarlik orasida aniq chegara bo'lishini 
ta’minlash;
• nazoratni oqilona tashkil etish;
• aniq funksional chegaralashni ta ’minlash;
• har bir mansabdor shaxs va boshqaruv zvenosining huquq, burch va 
javobgarligi muqobilligi;
• tejamlilik va moslashuvchanlik.
Ta’sirchanlik 
- tashkilot maqsadlariga erishish darajasi.
Tejamlilik 
- zaruriy va sarflanayotgan resurslar (xarajatlar)ning nisbati.
123

---

Texnologiya 
- dastlabki resurslami zarur bo‘lgan mahsulot va xizmatga 
aylantirish vositasi.
Xatti-harakat 
- kishi yoki guruhning faoliyat yo ‘nalishlari, xarakteri 
hamda tevarak-atrof voqeligi va o ‘zining munosabatlarini ifodalovchi 
harakat majmuasi.
Hokimiyat (vlast) 
- holatga yoki o ‘zga kishilarning xatti-harakatiga 
ta ’sir qila olish vositasi yoki harakat qilishga berilgan imkoniyat.
Hamjihatlik ruhi 
- komanda bo ‘lib ishlash tashkilot muvaifaqiyati 
uchun muhim bo ‘lgan xodimlar va rahbaming birgalikda harakat qilishi.
Shaxs - boshqa kishilardan farqlanadigan shaxsiy sifatlar va tavsiflar 
m ajmuasiga ega bo‘lgan inson. Agarda inson turli-tuman xususiyatlar 
sohibi bo‘lsa, shaxs uning asosiy xususiyati bo‘lib, unda insonning ijtimoiy 
mazmuni namoyon bo ‘ladi. Shaxs insonning m a’lum jam iyatga, m a’lum 
tarixiy davrga va madaniyatga tegishli ekanligini anglatadi.
Shaxsiy y u tu q - har bir xodimning o‘z ishiga ishtiyoq bilan yondashishi 
va bu orqali boshqalarga qaraganda ko‘prok yutuqqa erishishi. Faqat mana 
shu yo‘l bilan tashkilot asosiy maqsadini ta’minlaydigan foydaga erishiladi.
S h ax sn in g y o ‘n altirilganlig i-sh ax sn in gfao liy atiniyo‘naltiribturadigan 
va mavjud vaziyatlarga bog‘liq bo‘lmagan barqaror motivlar majmui.