Абдураҳмонов Ф., Рустамов А., Қадимги туркий тил, Т., 1982. Urxun-Enasoy yozuvlari nechanchi asrga to‘g‘ri keladi?

Anor yuzlaringni kimga tutasan. (Cho‘lpon)

Berilgan she’riy parchada qo‘llangan badiiy tasvir vositasini toping.

A. mubolag‘a

B. jonlantirish

C. sifatlash

D. o‘xshatish

16. Qaysi uslubda jonlantirish, mubolag‘a, sifatlash, o‘xshatish kabi badiiy-tasviriy vositalar ishlatiladi?

A. so‘zlashuv uslubi

B. badiiy uslub

C. rasmiy uslub

D. publitsistik uslub

17. Vulgarizm nima?

A. odobsiz so‘z

B. xorijiy so‘z

C. ma’nodosh so‘z

D. rasmiy so’z

18. Ey farzand, bilki, ota-ona mo‘tabardir. (Kaykovus)

Ushbu gapdagi undalmani toping.

A. farzand

B. Ey

C. Ey farzand

D. bilki

19. Qaysi qatorda inversiya hodisasi yuz bergan?

A. Daryo uzoqdan jimirlab ko‘rinardi.

B. Shovulladi tun bo‘yi shamol.

C. Ona o‘g‘lini intizor kutdi.

D. Chaqimchining tilidan ilon zahar oladi.

20. Navoiy aytganidek: “…ingni buyuk qilsang, o‘zingga buyuklik keltirasan”. Nuqtalar o’rnini to’ldiring.

A. mehnat B. ishq C. so’z D. Sabr

21. Yozuv o’zining taraqqiyot bosqichida qanday shakllarda namoyon bo’lgan?

1. piktografik 2. stenografik 3.kriptografik 4. fonografik 5. ideografik 6. orfografik 7. orfoepik 8.logografik

A. 1,4,5,8 B. 1,3,5,8 C. 2,3,6,7 D. 1,2,4,8

22. Tilning lug`at tarkibi nechta manba asosida boyiydi?

A. 2 B. 3 C. 4 D.5

23. Kalkalab o`zlashtirish orqali o’zlashgan so’zlar qatorini toping.

A. sinch, devor, yana, rubob

B. daraxt, mutolaa, muomala, traktor, sport

C. Traktorist – traktorchi, tabelshik – tabelchi

D. sen, u, biz, siz, ular, asta, sekin

24. Ko`pchilik turkum xalqlar tilida qo`llanadigan, barcha turkiy tillar uchun umumiy bo`lgan so`zlar qanday  so`zlar deyiladi?

A. O`zlashgan qatlam

B. O`zbekcha so`zlar

C. umumturkiy so`zlar

D. O`z qatlam

25. Xitoy tilidan o’zlashgan so’zlar qatorini toping.

A. iqlim, marvarid, marmar, ark

B. choy, lag’mon, shiypon

C. Kitob, maktab, xalq, maorif

D. samolyot, stol, stul, tok

26. Shevada qo’llanadigan “bodrak” so’zining ma’nosi nima?

A. yong`oq B. narvon C. varrak D. mushuk

27. Ayrim ijtimoiy guruhlar tomonidan yaratilib, umumxalq tilidan farq qiladigan dabdabali so`z va iboralar nima deyiladi?

A. jargon B. atama C. neologizm D. dialektizm

28. Termin so’zining lug’aviy ma’nosi nima?

A. qadimgi B. chek,chegara C. maxsus so’z D. yangi

29. Terminlar necha xil usul bilan yasaladi?

A. 2 B. 3 C. 4 D. 5

30. Hajm belgisiga ko‘ra matn qanday turlarga bo‘linadi?

A. Mikromatn va makromatn

B. Monologik va dialogik matn

C. Buyruq mazmunli va xabar mazmunli matnlar

D. Tasviriy va hikoya mazmunli matnlar

4-VARIANT

1. Qaysi qatorda kulmoq so‘zining ijobiy bo‘yoqqa ega so‘zi qatnashgan?

A. Aravaning oldida g‘ozapoya orasidan iljaygan kalla ko‘rindi.

B. Qiz Umidga qarab jilmaydi.

C. Orqasiga qarasa tunov kungi buldozerchining tirjayib turganini ko‘rdi.

D. Haligi odam dami ichiga tushib, ming‘irlagancha nari ketdi.

2. Qanday matn tarkibida so‘roq olmoshlari, muomala odobiga oid so‘z va iboralar, yuklamalar, undovlar, kirish so‘zlar keng qo‘llanadi. Gaplar, asosan, sodda gaplardan tashkil topadi, sodda gaplarning bir tarkibli turlari, to‘liqsiz gaplar, so‘z-gaplar faol ishlatiladi?

A. monologik matn

B. dialogik matn

5. 
   lirik monolog
   
6. 
   dramatik monolog
   

3. Hajm belgisiga ko‘ra matn qanday turlarga bo‘linadi?

A. Mikromatn va makromatn

B. Monologik va dialogik matn

C. Buyruq mazmunli va xabar mazmunli matnlar

D. Tasviriy va hikoya mazmunli matnlar

4. Matn bu.

A. Muayyan tilda, uning hududiy yoki ijtimoiy lahjasida mavjud bo‘lgan, u yoki bu yozuvchi asarlarida uchraydigan so‘zlar yig‘indisi.

B. Hamma elementlari o‘zaro zich aloqada bo‘lgan va yozuvchi nuqtayi nazaridan ma'lum bir maqsadga yo‘naltirilgan nominativeestetik axborotni ifodalovchi murakkab tuzilma.

C. Berilgan mavzu bo‘yicha yozilgan qisqa axborot. Muhokama etilayotgan masala haqida umumiy tushuncha berish.

D. Badiiy, ilmiy, metodik asarlarning manbasi va unda ko‘tarilgan masalani ko‘rsatishga qaratilgan qisqa xabar.

5. Quyida berilgan uslubiy xoslangan so‘zlardan haykaltaroshlikka oid atamalarni toping.

A. Natyurmort, keramika, haykaltaroshlik

B. Ganchkor, naqqosh, byust

C. Arkada, vandalizm, akvarelchi, haykal

D. Haykal, monumental haykal, keramika, byust

6. Qarama-qarshi, zid ma’noli so‘zlarni aniqlang.

5. 
   Shodliklarim siz tanho, alamlarim siz mening.
   
6. 
   O‘qituvchining esa hyech narsadan xabari yo‘q edi.
   
7. 
   Akrom maktabga keldi, lekin darsga kirmadi.
   
8. 
   Uning yuragiga qil ham sig‘mas edi.
   

7. Qaysi qatorda dialogik matn namunasi berilgan?

5. 
   Abdulla Qodiriy o‘ziga yaqin bo‘lgan qardosh xalqlar adabiyotlari, xususan, ozarbayjon, rus, tatar adabiyotlari tajribalaridan foydalanib, birinchi o‘zbek romani - yevropa adabiyoti mezonlari bilan o‘lchanadigan roman yaratdi.
   
6. 
   Uzilgan bir kiprik abad yo‘qolmas,
   

Shunchalar mustahkam xonai xurshid.

7. 
   Dedi: Nedur senga olamda pesha?
   

Dedi: Ishq ichra majnunliq hamesha.

8. 
   Orzum shul, o‘chmasin yongan chirog‘ing,
   

Yulduzday nur sochsin chashming-qarog‘ing.

8. Dаrаk gаp berilgаn jаvоbni tоping.

A. Nimаdаn хаfа bo‘ldingiz?

B. Terim sur’atini kuchаytirаylik.

C. Qo‘li bаlаnd bo‘lsin!

D. Pахtа terimi bоshlаndi.

9. Buyruq gap berilgan javobni toping.

A. Eh, bu voha naqadar go‘zal!

B. Farzand qanday oqlar ona haqqini?

C. Yetti o‘lchab bir kes.

D. Nima ovqat qilsak ekan-a?

10. His-hayajon gap berilgan javobni toping.

A. Eh, qanday chiroyli, so‘lim joylar-a!?

B. Mashinalar tinimsiz ishlasin.

C. Domlangiz ilm-u hisobni bilurmikan?

D. Adabiy kechani Bahodir ochdi.

11. Qaysi qatorda inversiya hodisasi yuz bergan?

A. Daryo uzoqdan jimirlab ko‘rinardi.

B. Shovulladi tun bo‘yi shamol.

C. Ona o‘g‘lini intizor kutdi.

D. Chaqimchining tilidan ilon zahar oladi.

12. Navoiy aytganidek: “…ingni buyuk qilsang, o‘zingga buyuklik keltirasan”. Nuqtalar o’rnini to’ldiring.

A. mehnat B. ishq C. so’z D. Sabr

13. Yozuv o’zining taraqqiyot bosqichida qanday shakllarda namoyon bo’lgan?

1. piktografik 2. stenografik 3.kriptografik 4. fonografik 5. ideografik 6. orfografik 7. orfoepik 8.logografik

A. 1,4,5,8 B. 1,3,5,8 C. 2,3,6,7 D. 1,2,4,8

14. His-hayajonsiz gap qaysi qatorda?

A. Eh, qanday go‘zal bu yoshlik!

B. Yoshlik, qanday beg‘ubor fasilsan!

C. Yaxshilik qil, bolam, yomonlikni ot.

D. Naqadar baxtlidir ona bechora!

15. Tildagi qaysi atama arabcha so‘zdan olingan bo‘lib, qisqacha izoh ma’nosini bildiradi. Unda ishga hujjat topshirayotgan shaxs to‘g‘risida ma’lumot taqdim etiladi?

A. Annotatsiya B. Rezume C. Ma’lumotnoma D. Tarjimayi hol

16. Ilmiy uslub namunasi bo‘lib, qandaydir masala bir yoki bir nechta manbalarning tasniflanishi, umumlashtirilishi, tahlili va sintezi asosida bayon qilinuvchi yozma nutq namunasini toping.

A. Annotatsiya B. Rezume C. Referat D. Taqriz

17. Qaysi qatorda taqrizga to‘g‘ri ta’rif berilgan?

A. Voqea - hodisalarni bevosita, jonli aks ettiruvchi, tezkor yoritib beruvchi informatsion janr.

B. Arab tilidan oligan bo‘lib ijobiy baho degan ma’noni anglatuvchi adabiy tanqid janri. Yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy-ommabop asar tahlili.

C. Fransuzcha so‘zdan olingan bo‘lib, qisqacha izoh ma’nosini bildiradi. Unda ishga hujjat topshirayotgan shaxs to‘g‘risida ma’lumot taqdim etiladi.

D. Badiiy, ilmiy, metodik asarlarning muallifi, mavzusi, manbasi, unda ko‘- tarilgan asosiy masalani ko‘rsatishga qaratilgan qisqa xabardir.

18. Qaysi qatorda annotatsiyaga to‘g‘ri ta’rif berilgan?

A. Voqea - hodisalarni bevosita, jonli aks ettiruvchi, tezkor yoritib beruvchi informatsion janr.

B. Arab tilidan oligan bo‘lib ijobiy baho degan ma’noni anglatuvchi adabiy tanqid janri. Yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy-ommabop asar tahlili.

C. Fransuzcha so‘zdan olingan bo‘lib, qisqacha izoh ma’nosini bildiradi. Unda ishga hujjat topshirayotgan shaxs to‘g‘risida ma’lumot taqdim etiladi.

D. Badiiy, ilmiy, metodik asarlarning muallifi, mavzusi, manbasi, unda ko‘- tarilgan asosiy masalani ko‘rsatishga qaratilgan qisqa xabardir.

19. Qaysi qatorda rezumega to‘g‘ri ta’rif berilgan?

A. Voqea - hodisalarni bevosita, jonli aks ettiruvchi, tezkor yoritib beruvchi informatsion janr.

B. Arab tilidan oligan bo‘lib ijobiy baho degan ma’noni anglatuvchi adabiy tanqid janri. Yangi badiiy, ilmiy yoki ilmiy-ommabop asar tahlili.

C. Fransuzcha so‘zdan olingan bo‘lib, qisqacha izoh ma’nosini bildiradi. Unda ishga hujjat topshirayotgan shaxs to‘g‘risida ma’lumot taqdim etiladi.

D. Badiiy, ilmiy, metodik asarlarning muallifi, mavzusi, manbasi, unda ko‘tarilgan asosiy masalani ko‘rsatishga qaratilgan qisqa xabardir.

20. Adabiy tanqidning qaysi janrida asarning bibliografik tavsifi, mazmuni, unda ko‘tarilgan muammolar, asarning g‘oyaviy - badiiy xususiyatlari, adabiyotda tutgan o‘rni haqida ma’lumot bo‘ladi; asarga baho beriladi, uning asosiy fazilatlari va nuqsonlari qayd qilinadi.

A. Annotatsiya B. Taqriz C. Referat D. Maqola

21. Nuqtalar o‘rniga qo’yiladigan ko‘makchilarni ketma-ketligi bo‘yicha toping.