Abduraimov Shahzod Мавзу: Ilk O`rta asarlarda O`rta Osiyoda tarix fani

Abduraimov Shahzod

Мавзу: Ilk O`rta asarlarda O`rta Osiyoda tarix fani

Режа

1. O`rta Osiyo davlatlari bilan Turk hoqonligi o`zaro munosabatlari tarixshunosligi. Haqida ma’lumot bering?

2. Arablar bosqini va uning tarixiy bilimlar rivojiga ta`siri qanday?
Ўзбекистоннинг VII аср охиридан бошлаб, ХII асргача бўлган тарихи кўпроқ ва деярли араб тилидаги ёзма манбаларда ёритилган ва бу анъана кейинча ҳам Темурийлар давригача давом этган. Араб тилида ижод этган юртимиздан чиққан тарихчи ва олимлар. Булар Муҳаммад Мусо ал-Хоразмий, Абу Райҳон Беруний, Маҳмуд Кошғарий, Маҳмуд Замахшарий, Абу Саид Самъоний, Шаҳобуддин Муҳаммад Нисовий ва бошқалардир.
3. O`rta Osiyoda IX-XII asrlarda madaniy yuksalish tarixshunosligida qanday uzgarishlar bo’lgan?
. Ушбу муаррихлар асарларида она ватанга муҳаббат алоҳида намоён бўлади, бу айниқса Абу Райҳон Берунийнинг “Осор ул-боқия” асарида халқимиз қадимги маданияти тўғрисидаги маълумотларида алоҳида кўзга ташланади.


4. Narshaxiyning «Buxoro tarixi» asarining uslubi va tafakkuri.

5. Tarixiy bilimlar rivojlanishida yangi mazmun, yangi shaklda pragmatizmning kuchayishi nimada?
У.Каримов ««Китаб ас-Сайдана» («Фармакогнозия») Беруни» номли докторлик диссертациясини ҳимоя қилади. Олим мазкур асарни таржима қилади. У.Каримовгача Европа шарқшунослари бу асарни таржима қилишга уриниб кўришган. Аммо қўлёзма ҳақида мақола ёзиш билангина чекланиб қолган. Берунийнинг бу асарида мингдан ортиқ ўсимлик, жонивор, минерал дорилар номи келтирилган.

Test savollari

1. 
   O`rta osiyo tarixnavisligiga oid kitob muallifi kim?
   

T.Saidqulov.

B.Asrorov.

Q.Utepov.

D.Yusupov.

2. 
   Buxoro tarixi tarixshunosligining xozirgi eng muhim dolzarb muammosi nimadan iborat?
   

Uning 415 yillik tarixi yaxlit xolatda yozilishi masalasi

Bu xolatda yaxlit yozilishi shart emas

O`zbekiston tarixining tarkibiy qismi sifatida to`la yozilishi zarur

3. 
   O`zbekiston tarixi manbalariga oid darslik muallifini aniqlang?
   

B.Axmedov.

X.Ziyayev.

I.Qurbonov.

N.Abdullayev.

4. 
   Buxoror tarixiga oid “Sharafnomayn shoxiy” (“Podshoxni sharaflovchi kitob”) ya’ni “Abdullanoma” nomi bilan mashxur bo`lgan asarning muallifi kim?
   

Xofiz Tanish

Fayzullox ibn Ruzboxon

Muxammad Amini Buxoriy

Axmad Donish

5. 
   “Tarixiy guzida” (“Saylangan tarix”) asari muallifi kim?
   

Xamdullox Qazviniy.

Muxammad Banokatiy.

Natanziy.

Shomiy.

6. 
   Buxoro tarixi tarixshunosligida muxim o`rin tutgan “Buxoriy sharif amirlarining tarjimai axvoli. Amir Doniyoldan to Amir Abdulaxadgacha” nomli asarning muallifi kim?
   

Axmad Donish.

Muxammad Amini Buxoriy.

Mirza Salimbek.

Mirza Abduazim Samiy Bustoniy.

7. 
   “Mujmaliy Fosixiy” asari muallifini aniqlang?
   

Xavofiy.

Balxiy.

Nishopuriy.

Qoshg`ariy.

8. 
   “Shajarai turk” va “Shajarai taroqima” asarlarining muallifi Xiva xonlarining qaysi biri”
   

Abdulg`ozi Bahodirxon.

Muxammad Rahimxon-2

Arab Muhammad.

Asfandiyorhon.

9. 
   “Tarixi anbiyo va xukamo” asari muallifi kim?
   

Navoiy.

Bedil.

Mashrab.

Berdaq.

10. 
    Qo`qon honligi tarixi va tarixshunosligida muhim ahamiyatga ega bo`lgan “Muntahab ut-tavorih” (“Saylanma tarix”) asarini kim yozgan?
    

*Hakimhon to`ra.

Muhammad Solih Toshkandiy.

Ahmad Donish.

Niyoz Muhammad Xukandiy.

11. 
    Temuriylar tarixiga doir tadqiqotlar olib brogan o`zbek olimlarini ko`rsating?
    

B.Axmedov, O.Bo`riyev, T.Fayziyev.

B.Abduhalimov, H.Ziyaev, O.Abdullayev.

O.Bo`riyev, B.Nestrev, N.Illarionova.

D.Ziyayeva, Sh.O`ljayeva, A.Jemchujnikov.

12. 
    Jadid muarrixlari tarixni o`rganish va yozishda o`ta muhim bir metodologik qoidaga amal qilganlar. Bu nima edi?
    

Diniy-dunyoviylik ya`ni din bilan ilm-fan o`rtasida o`zaro mavjud bo`lgan mo`tadil munosabatni to`g`ri anglash va unga qat`iy amal qilish

Inqilobiy-sinfiylik

Xurfikrlilik

Ilohiy-idealistik nuqtai nazar

13. 
    M.Yo`ldoshev uzoq yillar mobaynida…
    

Xiva honligi tarixiga doir tadqiqotlar olib brogan.

Qo`qon honligi tarixiga doir tadqiqotlar olib brogan.

Toshkent tarixiga doir tadqiqotlar olib brogan.

Buxoro amirligi tarixiga doir tadqiqotlar olib brogan.

14. 
    Tarixshunoslik fanining asosiy vazifalaridan biri – har bir tarihiy davrni o`z mazmuni va moxiyatiga ko`ra tarixiylik asosida haqqoniy va to`g`ri nomlashdan iboratdir. Mana shu jihatdan olgan sovet davriga nisbatan hozirda ishlatilayotgan ushbu atamalarning qaysi biri to`g`ri?
    

“Kommunistik mustamlaka davri”

“O`zbekiston sho`rolar istibdodi davri”

``Mustabid sovet davri“

``Sovet mustamlakachiligi davri“