Abdullayeva sarvinoz

2.2 Metonimiya usuli bilan ma’no ko’chishi 
Metonimiya – yunoncha so’z bo’lib, “qayta nomlash ” degani. Metonimiya 
ham ma’no ko’chish usullaridan biri bo’lib, bunda “bir predmetning, belgining , 
harakatning nomi boshqasiga o’xshashlik asosida emas, bog’liqlik asosida 
ko’chiriladi. ”
37
 
 
Metominiya ham yangi ma’no hosil  qilish jarayoni va bu  jarayon 
natijasining barqarorligiga ko’ra lison va nutqqa dahldor hodisa, boshqacha 
aytganda metonimik hosila ma’no sof yoki lisoniy bo’lishi mumkin. 
38
 
1.  Bir predmet nomi shu predmetdagi boshqa bir predmetga ko’chiriladi.  
2.  Bir predmet  nomi shu predmetga soslangan o’lchov birligining nomi bilan 
xizmat qiladi.  
3.  Bir predmet  nomi shu predmet asosida hosil bo’ladigan predmetga 
ko’chiriladi.  
4.  Harakatning nomi shunday harakat natijasida hosil bo’ladigan predmatga 
ko’chiriladi.  
 
Yusuf Xos Hojib ham o’z asarida ma’no ko’chishining bu usulidan samarali  
foydalangan va so’zning ma’no ta’sirchanligiga erishgan.  
Tili yolg’on erning jafa qilqi ul,  
                                                           
37
Tursunov S va boshqalar. Hozirgi o’zbek adabiy tili. Toshkent: 1992-yil. 58-bet. 
38
Shoabdurahmonov va boshqalar.“Hozirgi o’zbek adabiy  tili. Toshkent: 1980-yil. 

---

86 
 
                                    Jafa kimda ersa asha yilqi ul. 
Kishi yalg’anindin tilama vafa, 
        Bu bir so’z sinamish o’gush yilqi ul. 
***  
Tili yolg’on erning jafo xulqidir,  
 Jafo kimda bo’lsa osha yilqidur.  
   Kishi yolg’onidan vafo kutmagin,  
Bu so’z sinalgan talay yilgidir.  
(
www.ziyouz.com
 kutubxonasi )