Aбдуллaeвa ш. A., РЎзиeвa д. И. Пeдaгoгик диaгнoстикa вa кoррeкция

 

---

255 
 
 
 
DIAGNOSTIKA
 
ФУНКЦИЯЛАРИ 
Ахборот 
беришлик 
Ташки-
лотчилик 
Коммуни-
кация 
Назорат-
чилик 
DIAGNOSTIKA
 
ВАЗИФАЛАРИ 
Ахборот 
бериш 
Қулай психологик 
муҳитни ташкил 
қилиш 
Тарбия 
йўналишидаги 
вазифаларни 
ечишда ёрдам 
бериш 
Тарбиявий 
тадбирларни 
ташкил 
Ўқитувчи 
фаолияти 
 
 
ДИАГНОСТИКА 
Сўровнома 
ўтказиш 
Суҳбат 
Тест 
ўтказиш 
Кузатиш 
Режалаштириш
 
1. Режалаштириш мақсади 
2. Мақсадга эришиш 
усуллари 
3. Мақсадга эришиш 
Тарбия усулларини 
танлаш 
1. Шахс онгини шакллантириш усуллари 
2. Фаолиятни ташкил этиш усуллари 
Тарбиячилик 
фаолиятини таҳлил 
этиш ва баҳолаш 
1. Қониқарсиз 
2. Танқидий 
3. Қониқарли 
Ижодкорлик 

---

256 
-расм. Пeдaгoгик диaгнoстикa aсoсидa узлуксиз тaълимдa тaрбиявий 
ишлaрни рeжaлaштириш 
 
 
 
 
 
 
 
 Таълим муассасасида тарбиявий ишларни бошқарувчи фаолияти 
тарбиявий жараённи ташкил этишда ижобий натижаларга эришиш учун 
жамоада зарурий шароитларни яратиш, интеллектуал ёшларни тайёрлаш ва 
яхлит таълим тизимини ривожлантиришдан иборат ҳисобланади ва ўз 
навбатида тарбиявий ишларни режалаштириш самарадорлигини таъминлай 
олиш қобилиятига боғлиқдир.  
Тарбиявий ишларни режалаштириш самарадорлигини таъминлай олиш — 
бу таълим муассасаси жамоасини уюштира билиш, яъни жамоада аҳиллик, 
бирдамлик ва ҳамкорликни вужудга келтириш жамоа аъзоларини 
жипслаштира олиш ва иккинчидан, тарбиячининг шахсий ишини тўғри 
ташкиллаштира олиш қобилиятидир. 
Тарбиявий ишлар сифатини ошириш ўқитувчидан ўз ишини ташкил қила 
билиши, бошқарув фаолиятини тўгри режалаштириши, топшириқ ижросини 
текшириш, ўқувчилар фаолиятини баҳолаш ҳамда турли хил қарорлар қабул 
қилиши ва уни назорат қила олиши; тарбиявий тадбирларни жамоа билан 
биргаликда ташкил қила олиш қобилияти; тарбиявий тадбирлар 
сценарийларини тузиш, тарбиявий масалаларга оид меъёрий-хуқуқий 
ҳужжатлардан хабардор бўлиш; турли манбалардан иш учун зарур 
ахборотларни олиш маданияти; ота-оналар билан ишлаш кўникмасига эга 
бўлиши, мавжуд педагогик қийинчиликларни компетентли баҳолай олиши, 
ечимини топа олиши, иш ҳақида қисқа ва аниқ гапириш, нутқ қобилияти, 

---

257 
тинглай билиш маданияти; асосланган қарорларни мустақил ва тез қабул 
қила 
билиш, 
мақсадларга 
эришишда 
ўқувчиларнинг 
маънавий 
манфаатдорлигини таъминлаш қобилиятлари ва бошқалар назарда тутилади. 
Пeдaгoгик диaгнoстикa aсoсидa узлуксиз тaълимдa тaрбиявий ишлaрни
рeжaлaштириш таълим мазмунида, ўқитиш методларида, дарс шаклида, 
ўқитиш турларида, ўқитиш воситаларида намоён бўлади.Таълим 
муассасаларида тарбиявий ишларни режалаштириш инновцион ёндашув 
асосида олиб борилса мақсадга мувофиқ. Бунда тарбиявий ишларнинг 
вақтга боғлиқлик хусусиятларига кўра кунлик – энг зарур, ҳафталик – 
зарур, ойлик – улгурилиши зарур бўлган ва йиллик – босқичма-босқич 
амалга ошириладиган ишлар каби тоифаларга ажратишлари ҳамда шунга 
кўра режалаштириш, ташкил этиш, мувофиқлаштириш, рағбатлантириш, 
назорат ва таҳлил ишларини қамраб олади. 
Мазкур тоифалар бўйича бажариладиган ишларни режалаштириш ва 
ташкил этишда ташхис қилинувчининг режаларни мувофиқлаштириши 
тарбиявий мақсадларга эришишда самарали ҳисобланади. Диагностика
жараёнида инобатга олинадиган бир қанча омиллар бор-ки, булар бевосита 
мактаб фаолияти бошқарув тизимида ташхис қилинувчи шахсининг 
инновацион фаолияти билан боғлиқ бўлиб, юқорида изоҳланган тоифалар 
асосида босқичма-босқич амалга оширилиши мақсадга мувофиқ. Бунда 
қуйидаги ташхис қилиш параметрлари бўйича эришилган ютуқлар асос 
қилиб олинади.
1. Ўқувчиларнинг умумтаълим фанлари бўйича билимлар беллашувидаги 
иштироки ва уларнинг натижалари. 
2. Таълим-тарбия сифати мониторинги натижалари. 
3. Фан олимпиадасининг вилоят босқичи натижалари. 
4. “Инглиз тили билимдонлари” кўрик танлови натижалари. 
5. “Йилнинг энг яхши фан ўқитувчиси” кўрик-танлови натижалари. 
6. “Йилнинг энг яхши мактаб директори” кўрик-танлови натижалари. 
7. “Йил методисти” кўрик-танлови натижалари. 

---

258 
8. “Энг яхши мактаб веб-сайти” кўрик-танлови натижалари. 
9. “Энг яхши ўқитувчи веб-сайти” кўрик-танлови натижалари. 
10. 
“Энг яхши ўқувчи веб-сайти” кўрик-танлови натижалари. 
11. 
“Энг яхши электрон ахборот ресурслари” кўрик-танлови натижалари. 
12. 
Илғор иш тажрибаларнинг республика миқёсида оммалаштирилиши. 
13. 
Вазирлик томонидан тавсия этилган педагогик инновацияларнинг 
амалиётга самарали жорий этилганлиги. 
14. 
“Энг обод таълим муассасаси” кўрик-танлови натижалари. 
Тарбиявий ишларнинг самарасини тaшxислашда илмий асосланган 
маълумотларга таяниш зарур ҳисобланади. Ҳар томонлама етук, комил 
инсонни шакллантириш масаласининг кўп қиррали ва мураккаблиги бугунги 
таълим тизимида педагогик компетентлик муаммосининг ҳозирги замон 
тарбия назарияси ва амалиёти учун муҳимлигини кўрсатиб бермоқда. Чунки 
бу вазифани ўқитувчи маҳорати, унинг етуклиги, чуқур касбий билими, 
кўникма ва малакаси, махсус билимисиз амалга ошириб бўлмайди. Бу борада 
таълим муассасаларида фаолият кўрсатаётган педагог кадрларнинг касбий 
компетентлигини ошириш муҳим аҳамият касб этади. Хусусан, таълим-
тарбия сифатининг йўналишларини белгилашда энг мақбул йўлларни 
топишга уринишлар билан стратегик режалаштиришнинг уйғунлашуви 
алоҳида ўрин эгаллайди. Таълим тизимида тарбиявий ишларни 
режалаштиришнинг ҳам устунликларини, ҳам унинг заиф томонлари ва 
камчиликларини синчковлик билан ҳисобга олиш, таҳлил ва ташхис қилиш 
яна бир муҳим омиллардан ҳисобланади.