Абдуллаева дилдорахон зумратбековна мумтоз адабий асарлар таркибидаги “масал”лар генезиси, типологияси, функционал таҳлили

Тадқиқотнинг республика фан ва технологиялари ривожланиши-нинг устувор йўналишларига боғлиқлиги. Диссертация республика фан ва технологиялари ривожланишининг I.“Ахборотлашган жамият ва демократик давлатни ижтимоий, ҳуқуқий, иқтисодий, маданий, маънавий-маърифий ривожлантиришда инновацион ғоялар тизимини шакллантириш ва уларни амалга ошириш йўллари” устувор йўналишига мувофиқ бажарилган.
Диссертация мавзуси бўйича хорижий илмий тадқиқотлар шарҳи¹. Масалнинг жанрий белгилари, масал типидаги асарлар, уларнинг қўлланилиши бўйича тадқиқотлар, жумладан жаҳоннинг қуйидаги етакчи илмий марказлари ва олий таълим муассасаларида олиб борилмоқда: Univercity of California (АҚШ), Univercity of Indiana, Univercity of Michigan (АҚШ), Harvard Univercity (АҚШ), Cambridge Univercity (Буюк Британия), Univercity of Toronto (Canada), Creighton University, Россия ФА Шарқшунослик институти, Тожикистон ФА Рудакий номидаги Тил ва адабиёт институти, Б.Ғафуров номидаги Хўжанд давлат университети, EGE Üniversitesi (Туркия), Atatürk Üniversitesi (Туркия), Андижон давлат университети (Ўзбекистон).
Жаҳонда “масал”лар генезиси, типологияси, функционал таҳлили ва мумтоз адабиётдаги масаллар ҳақидаги тадқиқотлар асосида қатор, жумладан қуйидаги илмий натижалар олинган: ўзбек халқ масалларининг қиёсий матни тадқиқ қилинган (Atatürk Üniversitesi, Туркия); “Панчатантра”, “Калила ва Димна” асарларини бошқа ибратомуз асарлар билан қиёсий ўрганилган (АҚШ, Indiana University); Эзоп, Аристотель ижодида масалларнинг ................ ўрни ва .......................... аҳамияти асослаб берилган (Central Michigan University); миф, масал ва афсонанинг қиёсий таҳлили амалга оширилган (University of New Mexico); масал тўпламлари ва масалнавислар ижоди ўрганилган (University of California); масал жанрида ҳажв, рубоий-зарбулмасаллар тарихи ва поэтикаси таҳлил қилинган (Хўжанд давлат университети); анъанавий масал сюжетларининг ...............................миллий-специфик хусусиятлари очиб берилган берилган (Россия, Ярославль); масал ва масал типидаги асарларнинг ...............генезиси, ..............типологияси ва ................... функционал хусусиятлари очиб берилган тадқиқ этилган (Андижон давлат университети).
Дунё адабиётшунослигида мумтоз адабиётдаги масаллар, масал типидаги асарлар бўйича қатор, жумладан қуйидаги устувор йўналишларда илмий тадқиқотлар олиб борилмоқда: масал ва масал типидаги асарларнинг ўзига хослигини ............................... очиб бериш ўрганиш; ........................ инобатга олган ҳолда масал жанрининг генетик асосларини ............. ёритиш, типологик хоссаларини кўрсатиш, .......................................... эътиборга олган ҳолда функционал хусусиятларини асослаш; адабий-тарихий асарлардаги масалнамо сюжетлар ривожини ............................... асосида очиб бериш.