1. Менежмент нима?Менежментга хос кандай атамаларни биласиз?

Амалий машгулот-1
Саволлар
1.Менежмент нима?Менежментга хос кандай атамаларни биласиз?

Жавоб:

Менежмент тушунчаси тор м аънода бирор-бир ташкилот мақсадини аниқлаш ва унга эришиш учун зарур бўлган режалаштириш, ташкил этиш ва назорат жараёнларининг фойда келтириши, самара бериши фаолият йўналишини қанчалик тўг ‘ри танлай билишга, қарорлар қабул қила олишгаҳамда унинг бошқарилишини назорат қилишга ва бу жараён боришига боғлиқ бўлади. Менежмент кенг м аънольи тушунча сифатида, жаҳондаги менежмент ва уни ташкил этишнинг назариётчиларидан бири Питер Друкер айтганидек, «алоҳида фаолият тури бўлиб, ташкил этилм аган б этартиб ом м ани бир м ақсадга йўналтирилган самарали ва унумли гуруҳга, жамиятга айлантирадиган, ижтимоий ўзгаришларни рағбатлантирувчи элэмэнт ҳисоблана- ди». М энэжмент нафақат корхона доирасида, қолаверса, бутун бир жамият, давлатни ўз танлаган йўли, мақсад ва интилишларига етак- ловчи, иқтисодиётни кучли, барқарор ишловчи механизмга айлан- тиришда муҳим та ъсир этувчи куч ҳисобланади. Менежментни жамиятнинг иқтисодий негизи билан боғлаб, шу билан бирга, унинг икки: ташкилий-техникавий ва ижтимоий-иқтисодий томонларини ҳисобга олган ҳолда ўрганиш лозим.
Ташкилий-техникавий бошқарув аниқ истеъмол қийматини олиш учун маҳсулот тайёрлашда меҳнат тақсимоти ва кооперацияси билан ажралибтуради. Ижтимоий-иқтисодий бошқарув мавжуд ишлаб чиқаришмуносабатлари билан боғлиқ бўлиб, бошқариш мақсад- ларини белгилайди. Ташкилий-техникавий бошқарув меҳнат унумдор- лиги ва ишлаб чиқариш самарадорлигининг ошиши учун шароит яратишга имкон берувчи фаолият туридан иборатдир.
Ижтимоий-иқтисодий менежментнинг мақсади ишловчилар самарали меҳнат қилиши учун шароит яратиш, уларни ижтимоий ҳимоя қилишнинг ишончли умумдавлат тизимини шакллантириш, бандликни та ъминлаш ва аҳолининг кам та ъминланган қатламларини қўллаб-қув- ватлашдан иборатдир.
Менежментнинг моҳияти ижтимоий-иқтисодий муносабатлар даражаси, ишлаб чиқариш кучларининг ривожланиши ва иқтисодий алоқаларнинг мураккаблашуви билан кенгайиб боради. Менежмент ишлаб чиқариш жараёнида, ишлаб чиқариш воситаларига мулкчиликнинг турли шакллари мавжуд бўлган шароитда, ишлаб чиқарувчилар о ‘ртасида рақо- батни шакллантириш, фойдани максималлаштиришга қаратилган боиса, у бутун бир иқтисодий тизимда ишлаб чиқариш эвазига жамият эҳтиёжини қондира оладиган бозор инфратузилмаси элэмэнтлари ва уларнинг о ‘заро алоқасини та ъминловчи механизмнинг барқарор ишлашига, ҳар бир фуқаро, гуруҳ, уюшма, ташкилот ва муассасалар манфаатларини е ътиборга олган ҳолда, уларни жаҳон саҳнасида о ‘з ўрнига эга бўлишига қаратилган боиади.
Менежментнинг асосини обектив иқтисодий, ижтимоий ва бошқа қонунларга асосланувчи ҳуқуқий илмийлик ташкил этади. Хўжалик юритувчи субектлар раҳбарлари мазкур қонунларни ўрганиш ва уларнинг аниқ вазиятларда намоён боиишини ҳисобга олган ҳолда иқтисодиётни бошқаришнинг стратегия ва тактикасини белгилайдилар.
1991 йил 31 августда 0 ‘збекистон Республикаси давлат муста- қиллиги е ълон қилинди. Шундай бир шароитда мамлакатда давлат ва иқтисодиётни қайта қуришнинг бош мақсади Президентимиз И. Кари- мов томонидан қуйидагича аниқлаб берилди: «Пировард мақсадимиз ижтимоий йўналтирилган барқарор бозор иқтиъсодиётига, очиқ ташқи сиёсатга эга бўлган кучли демократик ҳуқуқий давлатни ва фу- қаролик жамиятини барпо этишдан иборат».

2.Менежмент тушунчасига кластер тузинг.

Анри Фаёлнинг менежмент тамойиллари:
1.Мехнат таксимоти
2.Ваколат ва жавобгарлик
3.Интизом
4.Яккабошчилик
5.Юналишнинг бирлиги
6.Шахсий манфаатларинг умумийларга буйсуниши
7.Ходимларни мукофотлаш
8.Марказлаштириш
9.Скаляр занжир
10.Тартиб
11.Адолатлилик
12.Ходимлар учу ниш жойининг баркарорлиги
13.Ташаббус
14.Корпоратив онг

Менежмент субйектлари:

-конун чикарувчи хокимият
-ижро этувчи хокимият
-суд хокимияти
-Вазирлар Махкамаси
-Олий суд,вилоят судлари
-туман халк депутатлари кенгашлари
-хокимликлар
-кумиталар ва уларнинг раислари
-вазирликлар ва вазирлар
-жамоа кенгаши раислари
-корхона рахбарлари,булим бошликлари
-фукаролар йигини раиси




Менежмент обйектлари:

-мамлакат -республика

-вилоят -туман
-консерн -тармок
-корхона -ходимлар
-ишлаб чикариш -самарадорлик

Тестлар

1.Классик ёки мамурий бошқарув мактаби фикрларнинг ривожланиш даври:
А) 1985-1920 йил
Б) 1920-1950 йил
В) 1930— 1950 йилдан ҳозирги давргача
Д) 1950 —ҳозирги давргача
Э) 1950-1985 йил

2. Классик —мамурий мактабнинг ёрқин намоёндаси:

А) Ф.Тейлор
Б) Анри Фаёлъ
В) Мери Паркер Фоллет
Д) Абраҳам Маслоу
Э) Ф.Тейлор ва Абраҳам Маслоу

3. А. Фаёлнинг диққат марказида, энг аввало:

А) «Инсоний муносабатлар» ни шакллантириш фикри туради
Б) 14 тадан иборат бошқариш принциплари туради
В) икки принцип, яни аниқ қойилган мақсад ва гоялар, шунингдек оқил ва соглом фикр ётади
Д) ёлланма ишчилар мехнатининг унумдорлигини оширишда гоятда самарадор ва мақбул усулларни излаш туради
Э) икки принцип, яни аниқ қойилган мақсад ва гоялар, шунингдек оқил ва соглом фикр ётади ва ёлланма ишчилар меҳнатининг унумдорлигини оширишда гоятда самарадор ва мақбул усулларни излаш туради

4. Инсоний муносабатлар ёки хулқ — атвор мактаби фикрларининг ривожланиш даври:

А) 1885-1920 йил
Б) 1920- 1950 йил
В) 1930— 1950 йилдан ҳозирги давргача
Д) 1950 —ҳозирги давргача
Э) 1950-1985 йил

5. Ф. Тейлорнинг диққат марказида, энг аввало:

А) икки принцип, яни аниқ қойилган мақсад ва гоялар, шунингдек оқил ва соглом фикр туради
Б) ёлланма ишчилар мехнатининг унумдорлигини оширишда гоятда самарадор ва мақБул усулларни излаш туради
В) 14 тадан иборат бошқариш принциплари туради
Д) «инсоний муносабатлар», «бирдамлик рухи», «муштараклик туйгусюши шакллантириш фикри туради
Э) икки принцип, яни аниқ қойилган мақсад ва гоялар, шунингдек оқил ва соглом фикр, хамда ёлланма ишчилар меҳнатининг унумдорлигини оширишда гоятда самарадор ва мақбул усулларни излаш туради

6. «Инсоний муносабатлар» мактаби:

А) меҳнатни технократик бошқарилишига асос солган мактабдир
Б) «Тейлоризм»ни қоллаб қувватловчи мактабдир
В) ишчи — бу фикрсиз робот эмас деган гояни илгари сурган мактабдир
Д) «Тейлоризм» га қарши турувчи мактабдир
Э) ишчи —бу фикрсиз робот эмас деган гояни илгари сурган ва «Тейлоризм» га қарши турувчи мактабдир

7. Илмий бошқарув мактаби фикрларининг ривожланиши даври:

А) 1920-1950 йил
Б) 1930-— 1950 йилдан ҳозирги давргача
В) 1885-1920 йил
Д) 1950 йилдан ҳозирги давргача
Э) 1950-1985 йил

8. Ф. Тейлор менежментнинг кайси тамойилларини аниклаган.

А) ишчини илмий танлаш, ишчини илмий укитиш.
Б) ишни иктисослаштириш
В)ишчини илмий танлаш, ишчини илмий укитиш ва ишни иктисослаштириш
Д) ишни самарали бажарилиши учун ишчиларни ресурслар билан таминлаш.
Э) ишчини илмий танлаш, ишчини илмий укитиш, ишни иктисослаштириш, ишни самарали бажарилиши учун ишчиларни ресурслар билан таминлаш.

9.Классик ёки мамурий бошқарув мактаби фикрларнинг ривожланиш даври:

А) 1985-1920 йил
Б) 1920-1950 йил
В) 1930— 1950 йилдан ҳозирги давргача
Д) 1950 —ҳозирги давргача
Э) 1950-1985 йил

10. Классик —мамурий мактабнинг ёркин намоёндаси:

А) Ф.Тейлор
Б) Анри Фаёлъ
В) Мери Паркер Фоллет
Д) Абраҳам Маслоу
Э) Ф.Тейлор ва Абраҳам Маслоу

Жавоблар:

1-В
2-Б
3-Б
4-В
5-А
6-Б
7-Б
8-Э
9-В
10-Б
Ёдгорова Сунбула