Abdulla qodiriy (1894-1938)

Abdulla qodiriy

(1894-1938)

Yurtimizda Abdulla Qodiriy asarlari kirib bormagan birorta ham xonadon bo’lmasa kerak. U faqat o’zbeklarning emas, balki Turkiston xalqlarining ham sevimli adibi, ozodlik va istiqlol kuychisidir.

Yurtimizda Abdulla Qodiriy asarlari kirib bormagan birorta ham xonadon bo’lmasa kerak. U faqat o’zbeklarning emas, balki Turkiston xalqlarining ham sevimli adibi, ozodlik va istiqlol kuychisidir.

Islom Karimov

1894-yil 10-aprelda Toshkent shahrining Samarqand darvoza mavzesida «bog‘bonlik bilan kun kechirguchi bir oilada...» tug‘ilgan.

1894-yil 10-aprelda Toshkent shahrining Samarqand darvoza mavzesida «bog‘bonlik bilan kun kechirguchi bir oilada...» tug‘ilgan.

U dastlab eski usul maktabda, so‘ng yangicha xat-savod chiqaradigan rus-tuzem maktabida o‘qiydi.

• U dastlab eski usul maktabda, so‘ng yangicha xat-savod chiqaradigan rus-tuzem maktabida o‘qiydi.
• 12 yoshlarida bir boy savdogarga xizmatga yollanib, yozuv-chizuv ishlari bilan mashg‘ul bo‘ladi.

Ilk asarlari

• Uning «Ahvolimiz», «To‘y», «Millatimga bir qaror!», «Fikr aylagil» she’rlari,
• «Baxtsiz kuyov» pyesasi, «Juvonboz», «Uloqda» hikoyalari 1913—1916-yillar oralig‘ida yozilgan va e’lon qilingan ilk asarlaridir.

Eng mashhur asarlari

• «O‘tkan kunlar» romani
• «Mehrobdan chayon» tarixiy romani
• «Kalvak Mahzumning xotira daftaridan» hajviy asari
• «Toshpo‘lat tajang nima deydi?» hajviy asari
• «Obid ketmon» qissasi

37-yillar qatag`oni

Abdulla qodiriy ham «xalq dushmani» degan tuhmat bilan qamoqqa olinib, uzoq qiynoq va so‘roqlardan so‘ng 1938-yil 4-oktabrda otib o‘ldiriladi.

• Abdulla qodiriy ham «xalq dushmani» degan tuhmat bilan qamoqqa olinib, uzoq qiynoq va so‘roqlardan so‘ng 1938-yil 4-oktabrda otib o‘ldiriladi.

Abdulla Qodiriy birinchi bo‘lib Mustaqillik ordeniga munosib ko‘rildi.

• Abdulla Qodiriy birinchi bo‘lib Mustaqillik ordeniga munosib ko‘rildi.
• Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlandi.
• Nomi abadiylashtirilib, haykallari barpo etildi. Bu o‘zbek xalqining o‘z buyuk farzandi xotirasiga hurmati bo‘ldi.

“O`tkan kunlar” romani

Roman uchun tayyorgarlik

• Har qanday ishda bo'lgani singari asarlarini yozishga ham g'oyat puxta tayyorgarlik ko'radigan yozuvchi 1917 — 1918- yillardan boshlab asosiy asari bo'lmish "O'tkan kunlar" romani uchun material yig'ishga kirishdi.

Adib romanni 1919- yildan yoza boshladi. 1922-yilda birinchi o'zbek romanining dastlabki boblari "Inqilob" jurnalida chop etildi.

• Adib romanni 1919- yildan yoza boshladi. 1922-yilda birinchi o'zbek romanining dastlabki boblari "Inqilob" jurnalida chop etildi.
• 1925- yilda romanning bo'limlari alohida-alohida uch kitob tarzida, 1926- yilda esa "O'tkan kunlar" yaxlit asar sifatida bosilib chiqdi.

Yozg‘uchidan

• Modomiki, biz yangi davrga oyoq qo‘ydik, bas, biz har bir yo‘sunda ham shu yangi davrning yangiliklari ketidan ergashamiz va shunga o‘xshash dostonchiliq, ro‘monchiliq va hikoyachiliqlarda ham yangarishg‘a, xalqimizni shu zamonning «Tohir-Zuhra»lari, «Chor darvesh»lari, «Farhod-Shirin» va «Bahromgo‘r»lari bilan tanishdirishka o‘zimizda majburiyat his etamiz.
• Yozmoqqa niyatlanganim ushbu — «O‘tkan kunlar», yangi zamon ro‘monchilig‘i bilan tanishish yo‘lida kichkina bir tajriba, yana to‘g‘risi, bir havasdir. Ma’lumki, har bir ishning ham yangi — ibtidoiy davrida talay kamchilik-lar bilan maydong‘a chiqishi, ahllarining yetishmaklari ila sekin-sekin tuzalib, takomulga yuz tutishi tabiiy bir holdir. Mana shuning daldasida havasimda jasorat etdim, havaskorlik orqasida kechaturgan qusur va xatolardan cho‘chib turmadim.
• Moziyg‘a qaytib ish ko‘rish xayrlik, deydilar. Shunga ko‘ra mavzu’ni moziydan, yaqin o‘tkan kunlardan, tari-ximizning eng kirlik, qora kunlari bo‘lg‘an keyingi «xon zamonlari»dan belguladim. Abdulla Qodiriy (Julqunboy)

Asar qahramonlari

Mustahkamlash

• 1. A. Qodiriy yozuvchilik faoliyatiga birinchi qadamni qay tarzda qo`ydi?
• 2. A. Qodiriyning “O`tgan kunlar” romani qachon yozilgan?
• 3. “Obid ketmon” qissasi qachon yozildi?
• 4. A.Qodiriy qanday romanlar yozmoqchi bo`lib materiallar to`plagan?
• 5. “O`tgan kunlar” romanida “ … ichidan atlas ko`ynak, ustidan xonatlas guppi kiygan, boshig’a oq dakanani xom tashlag’an, o`ttiz besh yoshlar chamaliq go`zal, xushbichim xotin” kim?
• 6. Kumush oilasidagi “qo`polgina, qirq besh yoshlar chamaliq” ayol?
• 7. “O`tgan kunlar” romanida “…ellik yoshlar chamaliq, chala dumbul tabiatlik, eriga o`tkirligi bilan mashhur” ayol kim?
• 8. “ .. qiziq bir tabiati bor, xotini bilangina emas, umuman uy ichisi bilan har qanday masala ustida bo`lsa-bo`lsin uzoq so`zlashib o`ltirmaydir…” Ushbu ta’rif kimga tegishli?

Abdulla Qodiriy yashagan uy darvozasi

E’TIBORINGIZDAN XURSANDMIZ!