Abdujabbor muhammadiyev

sulotdangina  foydalanishga  haqlidir.  Hozirgi  kunda  bizning  mam- 
lakatimizda  mualliflik  sohasidagi  masalalarni  aniq  himoyalash  va 
tartibga  solish  uchun  yetarlicha  mustahkam  bo'lgan  huquqiy  baza 
mavjud.  Biroq,  afsuski,  bu  qonunlar  davlat  tomonidan  aniq 
harakatlar  bilan  mustahkamlanmagan.
Bizning  sharoitda,  ushbu  tartibsizlikka  shunchaki  ko'z  yumib 
qaralmasligi  kerak,  chunki  ko'pgina  istiqbolli  xorijiy  sheriklar  biz 
bilan  hamkorlik qilishdan  cho'chishmasinlar.  Himoya  qilish  masala- 
larini  tartibga  solishda,  bizning  nazarimizda,  ichki  ishlar  organlari 
katta  rol  o'ynaydi.
Jahonning  ko'pgina  mamlakatlarida  politsiya  va  prokuratura 
organlarida  maxsus  bo'limlar  bo'lib,  ular  faqat  intellektual  mulkni 
himoya  qilish  masalalari  bilan  shug'ullanadi.  Davlat  avtorlik  huqu- 
qi  va  unga  turdosh  huquqlarni  himoya  qilish  sohasida  yo'l 
qo'yiladigan  qoidabuzishlar  tufayli  soliqlar  ko'rinishida  undirish 
mumkin  bo'lgan  katta  miqdordagi  summalarni  olish  imkoniyatini 
qo'ldan  boy  bermoqda.  EHM  uchun  dasturlar,  ma’lumotlar  baza- 
sining  dastlabki  hujjatlari  va  boshqa  qo'lyozma  shaklidagi,  printer- 
da  bosib  chiqarilgan  yoki  bosmaxona  usulida  chop  etilgan  boshqa 
axborotlardan  noqonuniy  ravishda  ruxsatsiz foydalanish  qonunchi- 
likning  tegishli  moddalarida  ko'zda  tutilmagan  va  tegishli  hollarda 
Jinoyat  Kodeksining  Maxsus  qismidagi  moddalar  bo'yicha javob- 
garlikka  olib  kelishi  mumkin.
Ta’minot  manbai,  shuningdek,  mashina  tashuvchisi  bo'lmagan 
kompyuterga  ega  bo'lish  ham  kompyuter  ma’lumotlariga  ruxsat 
sifatida  qaralmaydi  va  tegishli  hollarda  mulkka  qarshi  jinoyatlar 
to'g'risidagi  moddalar  bo'yicha javobgarlikka  olib  kelishi  mumkin.
Mashina  tashuvchilariga  issiqlik,  magnit  nurlanishi,  zarb  va 
boshqa  usullar  vositasida  tashqi  ta’sir  ko'rsatish  yo'li  bilan  kom­
pyuter  ma’lumotlarini  yo'q  qilish  yoki  buzish  mazkur jinoyatchilik- 
ning  obyektiv  tomoni  deb  qaralmayapti.  Yana  shuni  eslatib  o'tish
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kerakki,  kompyuter  ma’lumotlari  bilan  muomala  qilish  qoidalari 
mulk  egasi,  axborot  egasi,  qonun  yoki  boshqa  me’yoriy  hujjatlar 
bilan  belgilab  qo'yilishi  mumkin.
Axborot  qonun  bilan  himoya  qilinadi,  ya’ni  ommaviy  ochiq 
axborotdan,  qonun  yoki  boshqa  me’yoriy  hujjatlar  asosida  ajratib 
olingan  axborot,  ma’lumotlar  mavjud.  «Cheklangan  miqdorda  foy­
dalanish»  uchun  ustxati  (grifi)  bor.
Qonunning  talqinidan  kelib  chiqib,  xususiy  firmalar  va  tijorat 
banklari  tijoratga  oid,  bank  siri  va  boshqa  sirlarini  maxfiy  saqlash 
maqsadida  mustaqil  ravishda  o'zlarining  cheklovchi  ustxat  (grif)larini 
belgilashga  haqlidir.