Abdufattox abdugapparov

3. Ta’limning turli bosqichlarida dars o‘tish uslubi 
 
Qadim-qadimlardan  barcha  xalqlarda  sozandani  tarbiyalab  yetishtirish  juda 
murakkab  ish  bo‘lib,  yakka  holda,  ustoz-shogird  uslubida  olib  borilgan.  Ayniqsa 
Charq xalqlarida bunga katta e’tibor bilan qaralgan. Ushbu an’ana asrlar sinovidan 
o‘tib bizgacha  yetib kelgan  va  hozirgi davrda  ham  eng samarali o‘ziga  xos  uslub 
sifatida tan olingan. 
O‘qituvchining  yakka  holda dars o‘tishi,  ya’ni  har bir o‘quvchi  va talabaga 
alohida  yondoshishi,  individual  shaxsni  tarbiyalash,  uni  har  tomonlama  kamol 
toptirish  ustozdan  juda  katta  ma’suliyatni  talab  qiladi.  Chuning  uchun  ham  u 
darsga  tayyorlanishi  va  darsni  rejalashtirishi  juda  muhim  jarayon  hisoblanadi. 
Bunda  u qo‘l ostidagi adabiyotlar  va  musiqiy  yozuvlarni (disklar, audio  yozuvlar) 
ko‘zdan  kechirishi  va  lozim  bo‘lsa  tahrir  qilishi  kerak.  Har  bir  o‘quvchining 
shaxsiy  imkoniyatlarini  hisobga  olgan  holda  uslubiy  va  nota  adabiyotlarini  ko‘rib 
chiqishi zarur. Mashg‘ulot jarayoni esa quyidagi uch bosqichda amalga oshririladi: 
a) uyga berilgan vazifani tekshirish; 
b)  yangi  o‘rganiladigan  asar  yoki  avvalgi  darslarda  boshlangan  kuyning 
davomi bilan tanishish; 

---

 
125 
v)  uy  vazifasi  ustida  mustaqil  ishlash  yo‘l-yo‘riqlarini  o‘qituvchining  o‘zi 
chalib ko‘rsatishi maqsadga muvofiqdir. 
Darslarda  turli  sinf  va  bosqich  o‘quvchilari  tinglovchi  sifatida  qatnashishi 
ularning  pedagogik  malakasi,  saviyasi  va  mustaqil  fikrlashini  yanada  oshiradi. 
Ayniqsa  «Muammoli  o‘qitish»  ya’ni  asar  mazmunini  mustaqil  talqin  qilishda 
talabaning  erkin  musiqiy  fikrlashini  shakllantirish  o‘qituvchining  asosiy 
vazifalaridan biridir. 
Hech  bir  ilg‘or  uslub,  darslik  yoki  dastur  darsni  samarali  va  qiziqarli  olib 
boradigan  o‘qituvchining  o‘rnini  bosa  olmaydi  albatta.  Chuning  uchun  ham 
sozandani  va  umuman  insonni  tarbiyalashda  o‘qituvchi-ustozning  o‘rni  beqiyos. 
Ijodiy sohada, ayniqsa  musiqiy yo‘nalishda o‘qituvchi va uning dars o‘tish uslubi 
ta’limning  oxirgi  natijalariga  hamda  yetkazib  chiqarayotgan  shogirdlarining 
sifatiga qarab belgilanadi.