A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin

Duragayning geterozis mahsuldorligi (o
‘
rtada), 
yon tomonda har-xil makkajo
‘
xori chiziqlarini 
chatishtirishdan olingan natija.
A
   diploid nav (2n = 14). 
B
   tetraploid (4n = 28)
74­ rasm.
75­ rasm.
Bug
‘
doy urug
‘
lari:
A
B

---

145
SELEKSIYA  ASOSLARI
VI BO‘LIM
Mikroorganizmlar  turli­tuman  texnologik  jarayonlarda  jadal  qo‘llanil­
moqda.  Prokariotlar  va  eukariotlar  hayot  faoliyatining  mahsulotlari 
xalq  xo‘jaligining  turli  tarmoqlarida  yildan  yilga  ko‘paymoqda.  Non 
pishirishda,  pivo,  vino,  turli  tuman  sut  mahsulotlarini  tayyorlashda  mik­
ro organizmlar,  zamburug‘lar  va  bakteriyalarning  fermentativ  faoliya­
tidan  foydalaniladi.  Shu  munosabat  bilan  sanoat  mikrobiologiyasi  keng 
rivojlanmoqda  va  inson  uchun  zarur  bo‘lgan,  moddalarni  ko‘p  miqdorda 
ishlab  chiqaradigan  mikroor ga nizm larning  yangi  shtammlari  seleksiyasi 
jadal  o‘smoqda.  Bunday  shtamm lar  antibiotiklar,  ferment  va  vitamin 
preparatlari  va  ozuqabop  oqsillarni  ishlab  chiqishda  katta  ahamiyat  kasb 
etadi.
Masalan,  mikroorganizmlardan  B
2
,  B
12
  vitaminlarini  olishda  foy­
da la niladi.  Yog‘och  qipiqlari  yoki  parafinda    o‘sadigan  achitqi  zambu­
rug‘laridan  oziqabop  oqsillar  olinadi.  Zamburug‘lar  tarkibida  60%  gacha 
oqsil  moddasi  to‘planadi.  Oqsilga  boy  bu  preparatni  chorvachilikda  qo‘l­
lash  natijasida  yiliga  qo‘shimcha  ra vishda  1  million  tonnagacha  go‘sht 
yetishtirish  mumkin.  Mik ro organizmlar  yordamida  zaruriy  amino kislo­
talarni  ishlab  chiqish  ham  muhim  ahamiyatga  ega.  Ozuqa  tarkibida 
bunday  moddalarning  yetishmasligi  organi zm  larning  o‘sishini  keskin 
sekin lashtiradi. Hayvon larning an’anaviy ozuqasi tarkibida zaruriy amino­
kislotalar  kam  bo‘ladi.  Mikrobiologik  yo‘l  bilan  olingan  lizin  amino­
kislotasidan  1  tonnasi  qo‘shilsa,  o‘nlab  tonna  hayvonlar  ozuqasini  te jab 
qolish  mumkin.  Inson  uchun  zarur  bo‘lgan  mahsulotlarni  tirik  hujay­
ralardan yoki ular yordamida olish texnologiyasi 
biotexnologiya
 deb ataladi.
Biotexnologiya  favqulodda  tez  rivojlanayotgan  fanlar  qatoriga  kiradi. 
Keyingi  30  yil  ichida  bir  qator  turli  xil  bakteriyalar,  zamburug‘lardan  foy­