A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

Monoklin amfibollar
Aktinolit. 
Nomi grekcha «aktis» - nur va litos-tosh, tabiatda 
ignasimon agregatlar holida uchraydi.
Rangi och yashildan to‘q yashilgacha, solishtirma og‘irIgi 3,1 - 
3,3- Aktinolit shakli va agregatlarining tuzilishiga binoan quyidagi 
turlarga bo‘linadi: nefrit - yashirin kristalli, zich joy lashgan, yashil, 
qoramtir yashil;
Aktinolit past xaroratda barqaror.
Shox 
aldamchisi. 
Monoklin 
singoniyali, 
prizmatik 
ko‘rinishda. Kristallari ustunsimon, prizmatik, ba’zan izometrik 
shakllarda topiladi. Shox aldamchisi rang-barang yashil yoki 
qo‘ng‘ir qoramtir hollarda uchraydi, qattiqligi 5,5-6; ulanish 
tekisligi 124° burchak bilan (100) prizma bo‘yicha mukammal.
Shox aldamchitsi asos, o ‘rta, ba’zan nordon intruziv va vulqon 
jinslariga mansub rangli mineral hisoblanadi. Bulardan tashqari 
amfibollarda, kristalli slanetslarda va ba’zan skamlarda topiladi.
Varaqsimon silikatlar
Slyudalar guruhi
Slyudalaming rangi kimyoviy tarkibiga bog‘liq boMib, kaliyli 
temirsizlari rangsiz, temirga boylari esa qoramtir, ayrimda qora.
Muskovit 
- K A l
2
[(OH,F)2AlSi3Oio]. Monoklin singoniyali, 
kristallaming qiyofasi plastinkasimon yoki tabletkasimon bo'lib, 
kolndalang kesimi psevdogeksagonal yoki rombga o ‘xshash bo‘ladi. 
Agregatlari yaxlit varaq-varaq donador yoki tangachalardan iborat 
massalar holida uchraydi. Muskovitning qattiqligi 2 -3 ; solishtirma 
og‘irligi 2,7-3,0. U jins hosil qiluvchi mineral sifatida ba’zi bir 
intruziv nordon jinslarda, greyzenlarda topaz, kvars, volframit, 
kassiterit, molibdenitlar bilan bir assotsiatsiyada mavjud. Granit- 
pegmatitlarda benixoya yirik kristallari, kundalangi 1-2 m keladigan 
uyumlar hosil qiladi.
L epidolit - K(Li,Al)2 [(Si,Al)4O i0] (F,O H )2 Monoklin 
singoniyali, varaq-varaq plastinkadan yoki yupqa tangachalardan 
iborat bo‘ladi. Rangi oq, ko‘pincha pushti, och gunafsha rangda,
124

---

yaltirashi shishadek, yuzalari sadafdek; qattiqligi 2-3, varaqchalari 
egiluvchan, solishtirma o girligi 2,9. Pegmatitlarda, greyzenlarda va 
yuqori haroratli gidrotermal tomirlarda uchraydi. Odatda spodumen, 
turmalin, topaz, kassiterit, flyuoritlar bilan birga yuzaga keladi.
Flogopit - K M g [(OH)