A. Y. Pentin Xalqaro tadqiqotlarda o‘quvchilarning tabiiy fanlar bo‘yicha savodxonligini baholash Tabiiy yo‘nalishdagi fan

qaroriga asosan nashrga tavsiya etilgan. 
Ushbu qo‘llanma O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi bilan Jahon banki hamkorligidagi 
GPE TF018066 «Maktabgacha va umumiy o‘rta ta’limni takomillashtirish» loyihasi mablag‘lari 
hisobidan chop etildi.

---

MUNDARIJA
Kirish............................................................................5
1.
PISA – o‘quvchilarning savodxonligini baholash 
xalqaro dasturi
.....................................................................9
1.1. Umumiy tushunchalar............................................................9
1.2. Tabiiy fanlar bo‘yicha savodxonlik ta’rifi..............................12
1.3. Tabiiy fanlar bo‘yicha savodxonlik kompetensiyalari...........13
1.4. Ilmiy bilish turlari...........................................................................15
1.5. Kontekstlar..........................................................................................21
1.6. Kognitiv darajalar................................................................................22
1.7. PISA topshiriqlari namunalari...........................................................23
1.8. PISA topshiriqlari javoblarining formati..........................................27
1.9. Tadqiqot tuzilmasi...................................................................................28
2. Tabiiy fanlar bo‘yicha savodxonlikni baholash uchun 
topshiriqlardan namunalar.
...................................................................29
2.1. Asalari oilalarining nobud bo‘lish sindromi.........................................29
2.2. Yoqilg‘i qazilma boyliklari........................................................................33
2.3. Vulqon otilishlari.......................................................................................37
2.4. Shamol hisobiga energiya ishlab chiqarish...........................................41
2.5. Kiyim...........................................................................................................45
2.6. Non uchun xamir......................................................................................46
2.7. Issiqxona samarasi....................................................................................50
2.8. Ichimlik suvi............................................................................................54
2.9. Genetik modifikatsiyalangan ozuqa..................................................59
2.10. Tishlar kariyesi......................................................................................61
2.11. Kislotali yomg‘irlar.............................................................................64
2.12. Meri Montegyu.................................................................................68
2.13. Jismoniy mashqlar............................................................................71
2.14. Jarrohlik amaliyoti..........................................................................74
2.15. Quyoshdan himoya vositalari....................................................78
2.16. Sichqonlarning chechak kasalligi............................................80
2.17. Yulduz yorug‘ligi.......................................................................83
2.18. Salomatlik uchun xavflimi?..................................................84
2.19. Issiq ish...................................................................................87
2.20. Ozon.....................................................................................89
2.21. Qushlar migratsiyasi........................................................92
2.22. Meteoritlar va kraterlar.................................................95
2.23. Tikanbaliqning xatti-harakatlari..............................98
2.24. Evolutsiya................................................................102
2.25. Katalitik konverter..............................................105
2.26. Tamaki chekish...............................................107
Foydalanilgan va tavsiya qilinadigan 
adabiyotlar va elektron resurslar..........110

---

– 4 –
Davlat va jamiyat 
qurilishi tizimini 
takomillashtirish
Qonun ustuvorligini 
ta’minlash va sud-huquq 
tizimini yanada isloh qilish
Iqtisodiyotni 
rivojlantirish
va liberallashtirish
Ijtimoiy sohani 
rivojlantirish
Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va 
diniy bag‘rikenglikni ta’minlash, 
shuningdek, vazmin, o‘zaro foydali 
va konstruktiv tashqi siyosatni 
amalga oshirish
“Mamlakatimiz o‘z taraqqiyotining yangi davriga qadam qo‘ygan 
hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasini 2017–2021-yillarda 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar 
strategiyasi asosida barcha sohalarda keng ko‘lamli o‘zgarishlar 
amalga oshirilmoqda. Аna shu islohotlarning muvaffaqiyati, 
mam lakatimizning dunyodagi rivojlangan, zamonaviy davlatlar 
qatoridan munosib o‘rin egallashi, avvalo, ilm-fan va ta’lim-
tarbiya sohasining rivoji bilan, bu borada bizning dunyo miqyosida 
raqobatdosh bo‘la olishimiz bilan uzviy bog‘liq...”