A. X. Vаxidov, D. A. Abdullaеva

 
3.3. Rele kontaktlarining ekspluatatsion kattaliklari 
 
Relelarning  puxtaligi va kontaktlarining kommutatsion xususiyatlari asosan 
kontaktlarga bog’lik. Relelarning kontaktlari quyidagi ekspluatatsion ko’rsatkichlar 
bilan tavsiflanadi. 
 
Ruxsat etilgan chegaraviy tok – I r.e.  Bu ko’rsatkich kontaktlar qizib 
o’zining fiziko-mexanikaviy xususiyatlarini yo’qotmaydigan xarorat bilan 

---

 
75
aniqlanadi. Ruxsat etilgan chegaraviy tokni oshirish uchun kontaktlarning 
qarshiligini kamaytirib, ularning sovitish yuzasini oshirish kerak. 
 
Ruxsat etilgan chegaraviy kuchlanish-U  r.e.  Kontaktlar o’rtasidagi 
izolyatsiyani va kontaktlararo masofada teshib o’tish kuchlanishi bilan aniqlanadi.  
 
Ruxsat etilgan chegaraviy quvvat – R r.e.  Bu ko’rsatkich kontaktlar ajralish 
jarayonida turg’un - yoyni (dugani) hosil qilmaydigan zanjirning quvvati bilan  
aniqlanadi. 
 
Kontaktlarning ish rejimini  yengillashtirish maqsadida kontaktlarga (3.2 - 
rasm, a, v)  yoki cho’lg’amga (3.2 - rasm, v,  g, d) shunt sifatida qo’shimcha 
elementlar ulash maqsadga  muvofiqdir. 
 
Cho’lg’amning induktivligi hisobiga yig’ilgan magnit energiyasi 
kontaktlararo masofada sarflanmasdan, rezistor va kondensator yoki 
cho’lg’amning o’zida sarflanadi. Rezistor qarshiligi cho’lg’amning aktiv 
qarshiligidan 5-10 barobar katta bo’lishi kerak. Kondensatorning sig’imi esa S= 
0,5  - 2,0 mkf. 
 
 
3.2.-rasm.  Rele kontaktlari ishini  yengillashtiruvchi sxemalar.