A V asrda. B IV asrda

II BOB. 0 ‘RTA OSIYONING ARABLAR

TOMONIDAN FATH ETILISH I, UNING OQIBATLARI,

XALQ OZODLIK Q O ‘Z G ‘OLONLARI

1. VII asrda Xorazm qaysi arab lashkarboshilari tomonidan ikki marotaba talon-taroj etilgan?

A) Ubaydulloh ibn Ziyod va Said ibn

Usmon.

B) Salim ibn Ziyod va Umayya ibn

Abdulloh.

C) Ubaydulloh ibn Ziyod va Qutayba

ibn Muslim.

D) Ziyod ibn Solih va Said Xaroshiy.

2. Qutayba qo‘shini Poykandni egal-

lagach, qaysi tomonga yo‘l olgan?

A) Buxoroga. B) Samarqandga.

C) Keshga. D) Xorazmga.

4. VIII asr boshlarida Buxoro vohasida

zarb etilgan qanday tanga pul muoma-

lada bo‘lgan?

A) Qoiida shohboz lochin tutgan

hukmdor tasviri tushirilgan kumush

dirham.

B) Old tarafiga qo‘lida burgut qo‘n-

dirgan tojdor hukmdor tasviri, orqa-

sida gajak dumli bars tasviri tushiril­

gan kumush dirham.

C) Tojdor hukmdorning tasviri, ostida

«buxorxudot» degan yozuv zarb etil­

gan kumush dirham.

D) Old tarafida shoh va orqasida

suvoriy tasviri tushirilgan, tagida

«buxorxudot» degan yozuv zarb qilin-

gan kumush tanga.

— 78 —

8. Quyidagi qaysi voqeadan so‘ng ara-

blar Termiz shahrini egallaydilar?

A) Arablaming turli xil oijalar bilan

Buxorodan Marvga tomon qaytishidan

keyin.

B) Arablaming Poykand va Romitonni

egallashlaridan keyin.

C) Qutaybaning Naxshab va Keshni

bosib olishidan keyin.

D) Arablaming Marv shahrini egal­

lashlaridan keyin.

12. Qaysi voqeadan so‘ng Movarounnahrda yoppasiga islomdan chiqish va eski dinlarga qaytish boshlanib, arablarga qarshi xalq qo’zg’olonlari ko’tarildi?

A) Xalifalik ma’muriyatining mavjud barcha soliqlarni hammadan bir Vaqtning o’zida undirish haqida buyruq berishi.

B) Xalifalik ma’muriyatining bir yo‘la hammadan jiz’ya olish haqida buyruq berishi.

C) Xalifa Marvon II ning arab tilini barcha o‘rganishi haqida buyruq berishi.

D) Xalifa Umar ibn Abdulaziz tomonidan xiroj va jiz’ya soliqlarini olishning bekor qilinishi.

13. 673-yilda xalifa Muoviya farm on i

bilan Ubaydulloh ibn Ziyodning Bux-

oro muzofotiga bostirib kirganligi

to ‘g 4risidagi ma’lumotni qaysi tarix-

chi yozib qoldirgan?

A) Beruniy. B) Narshaxiy.

C) Istaxriy. D) Ibn Havqal.

14. Ubaydulloh ibn Ziyod Buxorodan

bojdan tashqari yana qancha asir bilan

Marvga qaytadi?

A) 30 ming. B) 20 ming.

C) Ikki ming. D) To4rt ming.

15. Birinchi marta mahalliy aholini

islom diniga kiritish maqsadida mas-

jidga kelib ibodat qiluvchilar uchun

ikki dirham dan pul hadya etishni joriy

qilgan xalifalik noibini aniqlang.

A) Nasr ibn Sayyor.

B) Qutayba ibn Muslim.

C) Ubaydulloh ibn Ziyod.

D) Said Xaroshiy.

16. Sug’dda G’urak va Divashtich

Qo’zg’oloni boshlanganidan 28 yil o'tgach ...

1) Marvon II xalifalik taxtidan ag‘darildi; 2) Abu Muslim Xurosonga keldi; 3) Xurosonda Nasr ibn Sayyor noibligi yakun topdi; 4) Muqanna

Qo’zg’oloni boshlandi; 5) Abu Muslim qo‘shinlari Marvni egalladi; 6) Abu Muslim xalifalikning markazini egalladi.

A) 3, 5. B) 1, 2, 5, 6.

C) 3, 4, 5. D) 5, 6.

17. Qaysi arab xalifasi yangi yer-

larni bundan buyog’iga zabt etishni

to 4xtatish to4g 4risida farmon berdi?

A) Umar ibn Abdulaziz.

B) Xalifa Mu’tazid.

C) Xalifa Ma’mun.

D) Xalifa Muoviya.

18. Movarounnahr va Xurosonda Nasr

ibn Sayyor noiblik qilgan yillarni aniq­

lang.

A) 710 - 737-yy. B) 715 - 732-yy.

C) 73 8 - 748-yy. D) 717 - 719-yy.

19. Xuroson noibi Nasr ibn Sayyor

nima tnaqsadda moliya islohotini

o 4tkazgan?

A) Tinchlik o 4rnatish.

B) Xazinani to 4ldirish.

C) Qo4zg’olonlaming oldini olish.

D) 0 4z mavqeyini mustahkamlash.

20. VIII asrning 40-yillarida xalifalikda ...

A) Toj-u taxt uchun kurash kuchaydi.

B) Butun hududda islom dini va arab

tili yoyildi.

C) Islom madaniyati yuksak cho’qqiga

Ko’tarildi.

D) Umaviylar taxtga mustahkamlanib

oldi.

21. Arablar mahalliy aholi bilan

yaqinlashish maqsadida ular bilan

qarindoshlik aloqalarini o‘rnata bosh-

lagan. Ayni paytda namuna tariqasida

Buxorxudotning qiziga uylangan Xali-

falik noibini aniqlang.

A) Said Xaroshiy.

B) Ashros.

C) Nasr ibn Sayyor.

D) Qutayba ibn Muslim.

24. Arablar jangsiz Marv shahrini egallashlaridan 99 yil o‘tgach ...

1) Arab xalifaligida umaviylar sulolasi ag’darilib, hokimiyat tepasiga abbosiylar keldi; 2) Sug’dda G’urak va Divashtich boshchiligida qo’zg’oIon ko’tarildi; 3) xalifa Marvon II taxtdan ag’darildi; 4) Movarounnahrda Muqanna qo’zg’oloni boshlandi; 5) Abul Abbos Saffoh xalifa deb e’lon

qilindi; 6) Abu Muslim Xurosonning poytaxti Marv shahrini egalladi.

A) 1,3, 5. B) 3, 5, 6.

C) 2, 4, 5. D) 1 ,2 ,6 .

26. Arablar jangsiz Marv shah^

egallashlaridan 100 yil o ‘tgach ... ni

A) Xalifa Mahdiy Nishopurga k e l^

B) «Oq kiyimlilar» qo‘zg’olotv

zarba berish uchun xalifa Mansur J a b ^

ibn Yahyo boshliq katta harbiy kuc^

Movarounnahrga safarbar qildi. m

C) Abu Muslim tomonidan y u b o riu

qo'shin Talos vodiysida Xitoy qo4s]y^n

lariga zarba berib, mamlakat hudu^l"

dan quvib chiqardi. l“

D) Abu Muslim Xurosonning poyt^

Marv shahrini egalladi. ^

27. Abu Muslim o'ldirilganidan 20

o ‘tib ... ViI

A) Rofe ibn Lays boshchiligida

falikka qarshi qo4zg’o!on ko4tarildj

B) Xalifa Mansur Jabroil ibn Ya^x,

boshchiligida Movarounnahrga harb*°

kuchyubordi. ^

C) Harbiy kuch to 4plash maqsadi^

xalifa Mahdiy Nishopurga keldi. a

D) Som qal’asi zabt etilib, «Oq k iy j^

lilar» qo4zg‘oloni bostirildi.

28. Quyidagi atamalar izohi mos ^

luvchi javobni aniqlang.

1) kudungar; 2) sarhang; 3) muqanj)

4) islohot; 5) farmon.

a) qonun kuchiga ega bo'lgan buyru

b) kichik lashkarboshi; c) niqobli ki$jj*

d) matoga ohor beruvchi; e) mavjvJ

tartibni o 4zgartirish.

A) 1-d; 2-b; 3-c; 4-e; 5-a.

B) 1-b; 2-c; 3-a; 4-d; 5-e.

C) 1-b; 2-d; 3-a; 4-e; 5-c.

D) 1-d; 2-a; 3-c; 4-e; 5-b.

30. Umaviylar sulolasi nechanchi yil-

larda hukmronlik qilgan?

A) 7 5 0 - 1258-yillar. B) 634 - 749-yil-

lar.

C) 630 - 746-yillar. D) 661 - 750-yil-

lar.

31. Abu Muslim boshchiligidagi qo4z-

g 4olonni dastlab kimlar qo4llab-quv-

vatlagan edi?

A) Qullar.

B) Dehqonlar va hunarmandlar.

C) Arab zodagonlari.

D) Chorvadorlar va batraklar.

32. Abbosiylar xonadonidan bo‘lgan

Abul Abbos Saffoh nechanchi yillarda

xalifalik qilgan?

A) 750 - 754-yil. B) 749 - 755-yil.

C) 754 - 761-yil. D) 744 - 750-yil.

33. Kimning davrida barcha musulmonlar huquq jihatdan tenglashtirilib, yer egasining e’tiqodidan qat’i nazar ularning xiroj to’lashi shart qilib

qo‘yildi?

A) Nasr ibn Sayyor.

B) Ashros.

C) Abu Muslim.

D) Qutayba ibn Muslim.

34. 750-yil ... arablarga qarshi

q o4zg’olon ko4tarildi.

A) Buxoroda. B) Keshda.

C) Sug’dda. D) Marvda.

35. Rofe ibn Lays boshchiligidagi

qo6zg‘olon dastlab qayerda boshlandi?

A) Buxoroda. B) Samarqandda.

C) Naxshabda. D) Shoshda.

36. Arablarga qarshi ko4tarilgan Rofe

ibn Lays qo‘zg‘olonini bostirgan

Xuroson noibini aniqlang.

A) Abu Muslim. B) Said Xaroshiy.

C) Ma’mun. D) Jabroil ibn Yahyo.

37. «Oq kiyimlilar» qo‘zg‘olonining

boshlig‘i Muqanna qayerda tug‘ilgan?

A) Marv yaqinidagi Koza qishlog‘ida.

B) Kesh yaqinidagi Som qishlog'ida.

C) Buxoro yaqinidagi Narshax qish-

log‘ida.

D) Marv yaqinidagi Shavval qish-

log’ida.

38. «Oq kiyimlilar» qo‘zg’olonining

markazlari berilgan qatorni toping.

A) Narshax, Samarqand, Kesh.

B) Marv, Kesh, Termiz.

C) Buxoro, Naxshab, Termiz.

D) Samarqand, Shosh, Omul.

39. 0 ‘rta asrlardagi Eloq vodiysi

hozirgi qaysi hududga to 4g ‘ri keladi?

A) Chirchiq. B) Ohangaron.

C) Zarafshon. D) Toshkent.

42. Arablar kelgunga qadar, Mova-

rounnahr aholisining asosiy d in i... edi.

A) Buddaviylik. B) Moniylik.

C) Otashparastlik. D) Shamanlik.

43. Arablarning Movarounnahrga ilk

bor hujumi nechanchi yilda amalga

oshirildi?

A) 651 - y il. B) 673 - y il.

C) 667 - yil. D) 6 5 4 - y il.

45. Ubaydulloh ibn Ziyodning Mova­

rounnahrga yurishi jarayonida qaysi

shaharlar bosib olindi?

A) Sug’d, Buxoro, Kesh.

B) Poykand, Romiton, Termiz.

C) Shosh, Buxoro, Sug’d.

D) Naxshab, Sug’d, Poykand.

47. Ushr solig’i nima maqsadlarda

olingan?

A) Maqbara, masjidlami ta ’mirlash.

B) Sug‘orish inshootlarini ta’mirlash

va yangilarini qurish maqsadida.

C) Idora ishlari uchun.

D) Doimiy qo‘shinni ushlab turish

uchun.

4 8 .673-yilda arablar va Buxoro hukm-

dorlari o 4rtasida tuzilgan sulhga k o ‘ra,

buxorxudot qanday majburiyat oldi?

A) Arablar safiga 30 ming askar yet-

kazib berish.

B) Masjid bino qilish.

C) Bir lak hajmida boj to ‘lash.

D) Shaharda birorta ham askar saq-

lamaslik.

49. Arablar tomonidan Xuroson deb

nomlangan hudud to ‘g ‘ri ko'rsatilgan

javobni aniqlang.

A) Afg‘oniston shimoli, Eronning shi-

moliy sharqi, Turkmaniston.

B) Afg‘oniston, Shimoliy Hindiston,

Janubiy va G 4arbiy Eron, Janubiy

0 4zbekiston.

C) Surxondaryo vohasi, Shimoliy

A fg 'o n isto n , Janubiy Tojikiston.

D) Shimoliy Eron, Janubiy Tojikiston,

Shimoliy Turkmaniston, Afg‘oniston.

50. Narshaxiyning m a’lumotida ke)-

tirilgan buxorxudotlarning yirik qo‘r-

g 4 on va shaharlari qays i j avobda to 4 g 4 -

ri ko4rsatilgan?

A) Karmana, Nur, Zamuh, Isfijob,

Vardonze, Romtin, Xatirchi, Binkat,

Farob, Sharg’, Narshax.

B) Zandana, Vador, Damg’on, Isfijob,

Vobkent, Poykand, Romtin, Vardona,

Narshax, Karmana, Nur, Guldara.

— 83 —

C) Arqud, Karmana, Suzoq, Farob,

Xartang, Barkad, Hinduvon, Navmi-

tan, Peshku, Orifon, Nur, Som.

D) Karmana, Nur, Arqud, Zandana,

Afshona, Romtin, Raj fan dun, Sharg1,

Vardona, Barkat, Iskijkat, Farob.

53. Arablarga qarshi ko’tarilgan qaysi qo’zg‘olon natijasida shahar va qal’alar ichida qurshovda qolgan arab istilochilari katta o’lpon va e’tiborli vakillarini qo‘zg’olonchilarga garovga berish orqali jon saqlaydilar?

A) Muqanna qo‘zg‘oloni.

B) 720-yilgi G‘urak va Divashtich qo‘zg‘oloni.

C) 750-yilgi Buxoro vohasi qo‘zg‘oloni.

D) Rofe ibn Lays qo‘zg‘oloni.

55. Xuroson amirining xalifaga qarshi

isyonida qatnashgan va keyinchalik

o ‘zi qo‘zg‘olon boshligi b o ig an tari-

xiy shaxsni aniqlang.

A) Rofe ibn Lays. B) Divashtich.

C) Abu Muslim. D) Muqanna.

57. Bir yilda sodir b o ig an voqealami

aniqlang.

1) Abu Muslim xalifa askarlari tomo-

nidan o'dirildi; 2) Xalifa Muoviya

taxtni egalladi; 3) Arablar tomonidan

Marv shahri egallandi; 4) to ‘rtinchi

xalifa Alining hukmronligi tugadi;

5) Umaviylar sulolasi xalifalik tax-

tini egalladi; 6) arablar Maymurg‘ga

hujum qildi.

A) 1,2, 3, 4. B) 2, 4, 5.

C)2 , 3 ,4 . D) 3, 6.

59. Qutayba qo‘shinlarining bir qismi

Choch vohasiga yurish boshlaganidan

70 yil o’tib ,...

A) Rofe ibn Lays qo4zg‘oloni bosh-

landi.

B) «Oq kiyimlilar» qo‘zg’oloniga

qarshi Jabroil ibn Yahyo qo‘shin bilan

jo'natildi.

C) Abu Muslim xalifa askarlari tomo­

nidan oMdirildi.

D) Arab askarlari tomonidan Som

qaPasi egallandi.

61. Qayerda arab xalifaligining qo‘-

shini 4 oy davomida kurash olib borib,

qo‘zg‘olonchilami magiubiyatga uch-

ratgan?

A)Samarqandda. B)Narshaxqal’asida.

C) Naxshabda. D) Maxuvon qarorgo-

hida.

62. Movarounnahr arablarga b o 4y-

sundirilganidan so'ng, xalifa Umar

ibn Abdulaziz murakkab vaziyatni

hisobga olib ...

A) Bo'ysundirilgan xalqlar bilan keli-

shish siyosatini amalga oshirishga

majbur b o id i.

B) 0 ‘z qarorgohini Movarounnahrga

ko‘chirish haqida farmon chiqardi.

C) Barqaror pul siyosati yurgizib, oltin

va kumush dirhamlar zarb ettirishni

y o ig a qo'ydi.

D) Xalifalikning asosiy harbiy kuch-

larini Bag‘doddan Movarounnahrga

ko^chirish haqida farmon berdi.

63. VIII asrning ikkinchi yarmida

Xuroson va Movarounnahrda abbo-

siylarga qarshi xalq harakatining avj

olishiga qanday voqea bahona boM-

gan?

A) Soliq va oMponlaming nihoyatda

oshib ketishi.

B) Muqanna o‘zini payg‘ambar deb

e’lon qilishi.

C) Abu Muslimning oidirilish i.

— 85 —

D) Movarounnahr va Xurosonda

hokimiyat uchun kurashlarning ku-

chayishi.

65. 769 - 783-yillarda Movarounnahr-

da bo4 lib o'tgan «Oq kiyimlilar» qo‘z-

g‘olonining yengilishidagi birinchi

asosiy sababni aniqlang.

A) Qo‘zg‘olonchilar oddiy xalqning

qo‘llab-quvvatlashidan mahrum bo‘-

lishdi.

B) Qo^g'olonchilar uyushqoqlik bi-

Ian harakat qila olmadilar.

C) Mahalliy mulkdorlar arablar tomo-

niga o‘tib ketishdi.

D) Uzoq davom etgan qo‘zg’olon

ishtirokchilarni holdan toydirdi.

66. Qutayba ibn Muslimning harbiy

yurishlari qayerni zabt etishdan bosh-

iangan?

A) 705-yil Balx viloyati atroflarini.

B) 651-yil Marvni.

C) 707-yil Poykandni.

D) 707-yil Buxoro atrofini.

68. VIII asrning o'rtalarida Abbosiy-

laming xalifalik taxtiga chiqishi...

A) Mehnatkash aholi turmush tarzini

tubdan o‘zgartirib yubordi.

B) Mehnatkash aholiga hech qanday

yengillik keltirtnadi.

C) Movarounnahr va Xurosonni mulk

sifatida tugatib yubordi.

D) Movarounnahrdagi iqtisodiy va

siyosiy vaziyatni anchagina yaxshilab,

dehqonlarga yengillik berdi.

69. Xuroson noibi Ashros davrida

amalga oshirilgan tadbirni aniqlang.

A) Islom dinini qabul qilganlardan

xiroj va jiz’ya soliqlarini olish bekor

qilindi.

B) Kumush tangalar zarb qilish va

muomalaga kiritish joriy etildi.

C) Aholidan qo‘shimcha ushr solig'i-

ni yig'ib olish joriy etildi.

D) Islomni yangi qabul qilgan kishilar

faqat jiz’yadan ozod qilindi.

70. Arab xalifaligi tomonidan istilo qilingan joylar yillari bilan to‘g‘ri ko‘rsatilgan javob variantini aniqlang.

1) Maymurg'; 2) Chag‘oniyon; 3) Poykand; 4) Marv.

a) 667-yil; b) 654-yil; c) 651-yil; d) 707-yil.

A) 1-a; 2-b; 3-c; 4-d

B) 1-b; 2-a; 3-d; 4-c.

C) 1-b; 2-a; 3-c; 4-d.

D) 1-d; 2-b; 3-c; 4-a.