А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

E
ffective – самарали 
R
eading – ўқиш and– ва 
T
hinking – 
фикрлаш деган маънони англатади). 
1)
Самарали ўқиш ва фикрлаш учун матнда белгилар қўйишнинг интерфаол тизими 
ҳисобланади.
Матнни белгилаш тизими: 
(√) - менинг билганимни тасдиқловчи ахборот; 
(+) –мен учун янги ахборот; 
(−) - меннинг билганларимга, зид ахборот; 
(?) - мени ўйлантириб қўйди. Бу бўйича менга қўшимча ахборот керак. 
Энг мақбул жавобларни танлаб олиш
Олинган жавобларни муҳокама қилиш
Барча жавобларни (изоҳсиз) доскага ёзиш
Муаммо ечими вариантларини айтишни таклиф этиш
Ақлий ҳужум қоидалари билан таништириш
Муаммоли саволни шакллантириш

---

236 
ИНСЕРТ техникасининг технологик чизмаси (2-вариант). 
 
ПИНБОРД ТЕХНИКАСИ 
Пинборд–(инглизчадан: 
pin-
маҳкамлаш, 
board 
– ёзув тахтаси) – ўқувчиларни тизимли ва 
мантиқий фикр билдиришга ўргатадиган метод.
 
Пинборд техникаси
: 
1) муаммоли масалалар ва вазиятлар, ақлий ҳужум ва амалий ўқитиш методлари билан 
бирга жамоавий тарзда (гуруҳларда) муаммони ечиш вариантларини баҳолаш ҳамда улар 
ичидан энг яхшисини танлаш имконини беради (3-расм); 
Мақсадга муваффақиятли эришишни таҳлил қилади ва баҳолайди ҳамда келгуси 
ишларни белгилайди
Тўпланган ахборотларни изоҳлаб беради ва умумлаштиради. Саволларга жавоб беради, 
мавзуга доир қўшимча маълумотлар келтиради
Гуруҳлар натижани тақдимот қилишларини эълон қилади 
Ўқувчиларни ихтиёрий белгилар асосида гуруҳларга бўлади ва ИНСЕРТ жадвалини 
чизишни ҳамда уни тўлдиришларини таклиф қилади
Ишни бориш жараёнини кузатиб боради. Иш натижаларини ўзаро текширишни ва 
матн билан танишиш вақтида вужудга келган саволларга жавоб топишни таклиф 
қилади
Матнларни тарқатади ва уни ўқиб матн четига ИНСЕРТ техникасига тегишли 
белгиларни қўйиб чиқишни таклиф қилади
Олинган ахборотни тоифалар бўйича тизимлаштиришни таклиф этади. Бунинг учун: 
(1) тоифали жадвал тузилишининг жамоавий муҳокамасини ташкил этади; (2) ёув 
тахтасида жадвални чизиш ва унга жамоавий/якка тартибда олинган ахборотни 
киритишни таклиф этади
Ақлий хужум қоидасини эслатади. Барча тўғри-нотўғри жавобларни ёзув тахтасига 
қайд қилиб боришни ташкиллаштиради ва саволлар бериш орқали ўқувчиларга 
ёрдамлашади
Ақлий хужум методи ёрдамида мавзунинг муҳим жиҳатларига эътиборни қаратиш 
мақсадида таълим олувчиларга «..…ҳақида Сиз нималарни биласиз ?» саволига жавоб 
беришларини таклиф қилади
Ўқитувчи мавзуни, унинг мақсад ва натижасини, ўқув фаолиятни баҳолаш мезони 
билан таништиради Ўқув машғулотининг ўзига хос хусусиятини ва машғулотни олиб 
бориш тартиби билан таништиради

---

237 
2) ақлий ҳужум ва амалий ўқитиш методлари билан бирга жамоавий тарзда (гуруҳларда) 
тоифали шарҳ ўтказиш имконини беради.