А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

 
 
 
 
 
 
 
11
Eldon S. Hendriksen Michael F. Van Breda. Accounting theory. Пер. с англ./Под ред. проф. Я.В. Соколова. — М.: 
Финансы и статистика, 2011. — 289 с. 

---

41 
Баланснинг актив ва пассив томонлари ўз моддаларига эга ҳамда уларда ҳўжалик 
маблағлари ва хўжалик маблағларининг келар манбаларининг охирги қолдиғи 
кўрсатилади.
 
 

---

42 
Счётлар тизими ва бухгалтерия баланси моддаларининг ўзаро боғлиқлиги. 
Балансда акс эттириладиган хўжалик маблағлари ва уларнинг келар манбалари 
алоҳида турлари бўйича пул ўлчов бирлигида ифодаланади. Баланс моддаларини 
баҳолаш тамойили барча корхоналр учун бир хил бўлади. Баҳолаш асосида ишлаб 
чиқариш воситаларини сотиб олиш ёки маҳсулот тайёрлаш ҳақиқий таннархи ётади. 
Бухгалтерия баланси моддаларининг баҳоси аниқ бўлиши, яъни маблағлар ва уларнинг 
пайдо бўлиш манбалари турларини ҳақиқий ҳажмида акс эттириш керак. Актив ва 
пассив моддаларини баҳолашнинг ҳақиқийлиги бухгалтерия ҳисоби маълумотлари 
ишончлилиги билан таъминланади. 
 
Хўжалик жараёнлари натижасида балансдаги ўзгаришлар 
Хўжалик жараёнлари натижасида балансдаги бир томонлама ўзгаришлар қуйидаги 
икки турга ажратиш мумкин: 
 
Хўжалик жараёнлари натижасида балансдаги икки томонлама ўзгаришлар қуйидаги 
икки турга ажратиш мумкин: 

---

43 
 
 
Назорат учун саволлар 
1. Бухгалтерия балансининг аҳамияти нимадан иборат? 
2. Нима учун бухгалтерия баланси корхона кўзгуси дейилади? 
3. Бухгалтерия балансининг қандай турлари мавжуд? 
4. Бухгалтерия баланси неча қисмдан иборат? 
5. Баланснинг активи ва пассив томонларининг мазмуни нимадан иборат? 
6. Хўжалик жараёнлари натижасида балансда қандай ўзгаришлар рўй беради? 
7. Қандай маблағлар бухгалтерия балансига киритилмайди? 
8. Бухгалтерия балансининг маълумот манбалари қайси ҳужжатлар асосида 
шаклланади? 
9. Бухгалтерия балансидан фойдаланувчларга кимлар киради? 
10. Бухгалтерия баланси ким томонидан тузилади?