А. Туркманов. “Бухгалтерия ҳисoби” фани бўйича ўқув-услубий мажмуа. – Тошкент: Иқтисодиёт, 2018 йил, 249 бет. Ғоя муаллифи: иқтисод фанлари доктори, профессор Б. Ю. Ходиев

11.6. Хусусий капитал тўғрисидаги ҳисобот. 
 
Хусусий капитал тўғрисида ҳисобот жорий бухгалтерия маълумотларига асосан тузилиб, 
унда ташқи ва ичкифойдаланувчилар учун муҳим кўрсаткичлар мавжуд.
 
Хусусий капитал тўғрисидаги ҳисобот маълумотларига асосан корхонанинг бозор 
фаоллиги кўрсаткичларини таҳлил қилиш мумкин. Бу кўрсаткичлар компания акцияларининг 
қиймати ва даромадлилигини таърифлайди. 
1. Бир акцияга тўғри келадиган фойда қуйидагича аниқланади: 
АФ 
= 
Соф фойда (ССФ) – имтиёзли акция бўйича дивидендлар 
Муомаладаги оддий акциялар 

---

174 
Бу кўрсаткич муомаладаги бир оддий акцияга қанча соф фойда тўғри келишини 
кўрсатади. Бу бозор иқтисодиёти шароитида энг зарурий кўрсаткичлардан бири бўлиб 
ҳисобланади. 
2. Акциянинг бозор баҳоси билан бир акцияга тўғри келадиган фойдананинг 
муносабатлари (БФ) қуйидагича аниқланади: 
БФ = 
Бир акциянинг бозор қиймати 
АФ 
Бу кўрсаткич компаниянинг бир сўм соф фойдасига акционерлар неча сўм тўлашга 
розилигини билдиради. Масалан, «А» компания-сида бу кўрсаткич 10 бўлиб, «Б» компаниясида 
8 бўлса, инвесторлар «А» компаниясининг инвестиция сифатини афзалроқ баҳолайди. Бу 
кўрсаткич бошқа компанияларнинг бир акцияга тўғри келадиган фойда динамикаси бўйича 
баҳоланади. 
3. Бир акциянинг баланс қиймати қуйидагича аниқланади: 
АБ 
= 
Акционер капиталининг қиймати – имтиёзли акциялар 
Муомаладаги оддий акциялар 
Бир акциянинг баланс қиймати бухгалтерия ҳисоби ва ҳисоботи маълумотларига биноан 
бир оддий акцияга тўғри келадиган корхона-нинг соф активлари қийматини кўрсатади. 
4. Бир акциянинг бозор қиймати билан баланс қийматининг нис-бати унинг бозор қиймати 
қанча эканлигини кўрсатади ва у қуйида-гича аниқланади: