A. Taniyev innovatsion iqtisodiyot darslik

Soxta innovatsiyalar. Soxta innovatsiyalar qoida tariqasida tizim hayot siklining so‘nggi bosqichida keng tarqalgan bo‘lib, u asosan o‘z potentsialini tugatgan, ammo iloji boricha ilg‘or tizim bilan almashtirishga har qanday yo‘l bilan qarshilik ko‘rsatmoqda.
Buzuvchi innovatsiya. Kompaniyalarda innovatsion rivojlanish jarayonlarining tezligi ko‘pincha iste’molchilarning taklif etilayotgan mahsulot yoki xizmatning yangi yaxshilanishlarini sezish qobiliyatidan oshib ketadi. Natijada, ushbu kompaniyalar mahsulotlari juda murakkab, juda qimmat va “hiyla-nayrang” bo‘lib, keng iste’molchilar auditoriyasi tomonidan yetarli darajada qabul qilinmaydi. “Barqaror innovatsion rivojlanish” yo‘lidan boradigan kompaniyalar ushbu yo‘lni bozorda muvaffaqiyatga erishishning asosiy usuli sifatida tushunishlari bilan izohlanadi: eng talabchan iste’molchilar auditoriyasi uchun maksimal narxlarni belgilab, kompaniya eng yuqori daromadni oladi.
Shu tariqa kompaniyalar eng kata va eng quyi bozor segmentiga “buzuvchi innovatsiyalar”ga yo‘l ochadilar. Buzuvchi yangilik ilgari mahsulot yoki xizmatga kirish imkoniyati bo‘lmagan iste’molchilar guruhini taqdim etadi, chunki narx juda yuqori yoki undan foydalanish juda qiyin bo‘ladi.
Mavjud bo‘lishining dastlabki bosqichlarida xatarli biznesning quyidagi xususiyatlari mavjud:

1. 
   quyi yalpi foyda;
   
2. 
   torroq maqsadli bozor segmentlari;
   
3. 
   mavjud yechimlarga qaraganda unchalik jozibali ko‘rinmaydigan oddiy mahsulotlar va xizmatlar (an’anaviy ko‘rsatkichlar bo‘yicha).
   

Dastlabki yoqimsizlik sababli, bozorda mavjud bo‘lgan firmalar ushbu segmentlarga kirmaydilar, buning natijasida esa o‘z bizneslariga putur yetkazishi mumkin bo‘lgan yangi raqobatchilar uchun o‘rin ajratiladi. Buzuvchi yangilik shuning uchun ham bozordagi qadriyatlar munosabatini o‘zgartiradi [5.11].
Buzuvchi texnologiyalar va ular buzadigan bozorlarga misollar:

2. 
   jadval.