|
Fanlar bilan bog’liqligi: Jismoniy tarbiya, tarix, huquq. Adabiyotlar: YOCHT 2017.
T/r
|
Darsning elemenlari
|
Davomiyligi
|
1.
|
Tashkiliy qism
|
12- min
|
2.
|
Yangi mavzu bayoni
|
20 min
|
3.
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
5- min
|
4.
|
Darsni yakunlash va baholash
|
5- min
|
5.
|
Uyga vazifa berish
|
3- min
|
Jami:
|
45 min
|
Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash, o’quvchilarni darsga tayyorligini tekshirish.
O’tilgan mavzuni mustaxkamlash:O’tilgan mavzu yuzasidan o’quvchilar bilimini tekshirish, kamchilik va yutuqlarini aytib o’tish, uyga vazifani so’rash. Dars mavzusi bayon qilish.
Yangi mavzu bayoni:
Agar dushmanning alohida guruhlari mudofaaning oldingi marrasiga yorib o‘tib transheyalarga tushsa, askarlarning tarqab ketmasligi uchun avvaldan tayyorlanib qo‘yilgan «kirpi» va «ayrilar» darhol o‘rnatiladi. G‘ovlarni qo‘yib bo‘lib, yorib kirgan dushman bilan jangga kirishiladi va bir vaqtda transheya ichida harakatlanishga intilgan yoki g‘ovlarni transheyadan chiqarib tashlamoqchi (portlamoqchi) bo‘lgan dushman kuzatiladi. Ularni qisqa masofadan otib, granata uloqtirgancha qo‘l jangiga o‘tib, yo‘q qilinadi. Hujumda askar dushmanni o‘t ochib, zararlash natijalaridan foydalanib,guruh (seksiya)ning boshqa askarlari bilan o‘zaro harakatlangan holda bor kuchini to‘liq ishga soladi. Hujumdan oldin u o‘zining vazifasini, seksiya va guruhi vazifasini, zararlash uchun nishonlarni va o‘t ochish tartibini aniqlashi, tank raqami (tanish belgisi)ni va shu tank ortidan harakatlanayotgan seksiyani hamda boshqa o‘t ochish vositalari bilan o‘zaro harakatni bilishi lozim. Yayov tartibda hamlaga o‘tganda — piyoda holatga o‘tish joyi va tartibi, seksiya zanjiridagi joyi, g‘ov-to‘siqlardan o‘tish tartibini bilishi; komandir o‘rgatgan signallarni eslab qolishi; qurolning sozligini tekshirishi va uni jangga shaylab qo‘yishi; o‘q-dorilar sonini tekshirib chiqishi va kerak bo‘lsa, ularning o‘rnini to‘ldirishi; shaxsiy himoya vositalari sozligi va sonini, ust-boshi va unga taqilgan narsalarning to‘g‘riligini tekshirib ko‘rishi zarur. Askar tungi hujum vaqtida ham xuddi kunduzgidek harakatlarni bajaradi. Qorong‘i paytda optik asboblardan foydalanadi. Suv to‘siqlaridan o‘tishda yakka o‘zi, suv kemalaridan va jangovar mashinalaridan foydalanishi mumkin.
Parchalanadigan qo‘l va tankka qarshi granatalarni uloqtirish usullari
Granatani transheya yoki okopdan uloqtirish
Granatani uloqtirish quyidagi usullarda amalga oshiriladi: uloqtirishga hozirlik ko‘rish (granatani o‘qlash va uloqtirish holatini qabul qilish) va granatani uloqtirish.
BMP mudofaada turibdi, to‘p va pulemyotlar olovi bilan BTR va tank bilan hujumga o‘tgan bo‘linmalarga zarar yetkazmoqda. Tanklar BMPga o‘q uzib, ularni zararlayotir. «G‘arbliklar» «Sharqliklar» Granatani o‘qlash «Granatalar hozirlansin» komandasiga ko‘ra, jangda
esa, mustaqil tarzda amalga oshiriladi. Granatani o‘qlash uchun uni sumkadan olib, korpus trubkasidan tiqinni chiqarish va zapalni trubkaga burab kiritish lozim. Shunda granata uloqtirish uchun tayyor bo‘ladi. Granatani uloqtirish uchun quyidagi amallar bajariladi:
granatani qo‘lga olib, barmoqlar bilan o‘t ochish tirgagini granata korpusiga siqib tutiladi;
o‘t ochish tirgagini mahkam siqib turgan holda ikkinchi qo‘l bilan saqlovchi tortiq uchlari to‘g‘rilanadi va uni barmoq bilan halqasidan tortib, zapaldan sug‘urib olinadi;
quloch ochib, granatani nishonga qarata uloqtiriladi, mudofaa mobaynida qo‘llaniladigan granata uloqtirilganda panaga o‘tiladi. Ayni paytda qurol tezkor harakatni ta’minlovchi holatda bo‘lmog‘i lozim. Granatani bir joyda tik turgan holatda uloqtirish uchun quyidagi amallar bajariladi:
nishonga yuzlanib turiladi;
granatani o‘ng qo‘lga (chapaqay — chap qo‘lga), qurolni esa chap (o‘ng) qo‘lga olib, saqlovchi tortqi sug‘uriladi;
o‘ng (chap) oyoq bilan, tizzani bukib, ortga bir qadam tashlanadi;
tanani o‘ng (chap)ga biroz burib (eshib), granata yoy bo‘yicha pastga va ortga otiladi;
o‘ng (chap) oyoqni tez to‘g‘rilab turib, ko‘krak nishon tomonga buriladi va granatani yelka uzra olib, uloqtiriladi. Granata uloqtirilayotganda, tirsak qo‘shimcha siltanadi. Uloqtirish mobaynida tana og‘irligi chap (o‘ng) oyoqqa o‘tkazilib, qurol keskin ortga tortiladi. Granatani tizzada turib uloqtirish uchun quyidagi amallar bajariladi:
— tizzaga turiladi;
— granatani o‘ng qo‘lga, qurolni esa chap qo‘lga olib, saqlovchi tortqi sug‘urib olinadi;
— tanani ortga tashlab, o‘ngga buriladi va quloch ochiladi;
— biroz ko‘tarilib, granatani yelka uzra oshirib, harakat so‘ngida chap oyoq tomonga keskin bukilib, uloqtiriladi.
Agar avtomobil tuynukka ega bo‘lsa, granatani uloqtirishdan oldin tuynukning qopqog‘ini ochish, uloqtirgach esa, yopilishi lozim. Granatani tank (o‘ziyurar artilleriya qurilmasi)dan uloqtirish uchun quyidagi amallar bajariladi:
— o‘qlovchi hozirlangan granatani o‘ng qo‘lga olib, nishon tomonga buriladi va saqlovchi tortqini sug‘uradi;
— tuynuk qopqog‘ini turtib, uning dastasidan tutib turadi;
— tuynuk qopqog‘ini ochib, granatani tuynuk orqali uloqtiradi va tuynuk qopqog‘ini zudlik bilan yopib, qulflaydi. Granatani transheya yoki okopdan uloqtirish uchun quyidagi amallar bajariladi:
— qurol okop yoki transheya qirg‘og‘iga yotqiziladi;
— granatani o‘ng qo‘lga olib, saqlovchi tortqi sug‘urib olinadi;
— o‘ng oyoqni imkon qadar ortga tortib, bel va oyoqlar biroz bukiladi va granata ushlagan o‘ng qo‘l oxirigacha yuqoriga, ortga tortiladi;
— chap qo‘lga tiralgan holda keskin to‘g‘rilanib, granata uloqtiriladi va transheya (okop) ichiga yashirilinadi. Dushmanning okop, transheya yoki ochiq joyda mavjud bo‘lgan jonli kuchini yakson qilish uchun granatani gorizontga nisbatan 35°—45° burchak ostida, nishon ustiga tik tushirib, imkon qadar sakratmasdan uloqtirish zarur. Granatani binoning deraza va eshiklariga uloqtirish mobaynida ularga aniq tegishi talab etiladi, shuning uchun granata trayektoriyasi nishonga to‘g‘ri yo‘naltirilgan bo‘lishi lozim. Granatalarni deraza va eshiklarga aniq tegishiga muntazam va davomli mashqlar bilan erishiladi. Granata uloqtirayotgan shaxs granatani uloqtirgach yashirinishi lozim, aks holda nishonga tegmay portlagan granata parchalari bilan o‘zi yaralanishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
