А. Т. Гофуров, Ж. Толипова, С. С

2.Биология таълим
стандартининг
 таркибнй
қисмлари,
Биология таълим стандарти биология таълимининг мақсад ва
вазифаларини ёритишдан бошланади. Биология таълимининг бош мақсади
ўқувчи шахсини тарбиялашдаи иборат. Биологая таълим стандартида
биология таълимининг асосий вазифалари атрофлама ёритиб берилган.
Хозирги даврда ҳаётнинг тузилиш даражалари молекула, ҳужайра,
организм, популяция - тур, биогеоценоз, биосфера кўрянишда бўлишлиги
эътироф қилинади. Ҳаёт тузилишини ана шу даражалари орасида организм
даражаси марказий ўрвдда туради. Бир томондан у ҳаёт тузшшшининг қуйи
даражаяари бўлмиш молекула, ҳужайра даражасини ўзвда мужассамлатирса,
иккинчи томондан организмнинг ўзи ҳаёт тузилишининг юкори даражаси
бўлмиш популяция - тур, биогеоденоз, биосфера даражалар таркибига
киришини эътиборга олиб биология таълим ставдартининг таъпим
йўналишларидан биринчи қшгаб «Организм биологик система» олинган.
Давлат таълим стандартин иишаб чикшвдаги асосий прициЕларядан бири
«давлат таълим стандартини давлат, жамият, талабларига, шахс эҳтиёжига
мослиге» дир. Маълумки, кейинги йилларда жамият аъзоларида экологик
билимларнинг етишмаслиги оқибатвда сув, тупроқ, ҳавони ифлосланиши,
ўсимлик, хайвон турларини камайиши рўй бермокда. Экологик мувозанатни
бузилиши ҳатто одамлар ҳаётига ҳам хавф тугдирмоқца. Бундай шароитда
ёшларни экологак бшгамлар билан қуроллантириш, табиий ресурсларга
оқилона ёвдошиш, ўсимлик, хайвон турларини асраш, тупроқ шўрланиши,
эрозиясияга қарши курашиш, сув, хаво, тупроқ тозалалигини саклаш
тадбирлари билан таништириш ниҳоятда долзарб саналади. Шуни эътиборга
олиб биология таълим станцартида таълим мазмунининг иккинчи йўналиши
сифатида «экологик системалар» олинган.
Кейинга йилларда динга эркинлик берилиши муносабати билан айрим
шахслар дунёвий билимларининг жамият ривожланишидаги ролини инкор
этиб, ёшларга факат диний билим бериш тарафдори бўлмокдалар. Улар
органик оламдаги тарихий жараённи, ўсимликлар, хайвонлар, одамлар
миллион йиллар мобайнида ўзгарганлигини тан олмаяодилар. Шунинг учун
жамиятнинг ҳозирга ривожланишида ёшларга диний одоб-ахлоқ нормаларини
сингдириш билан органик оламнинг тарихи ривожланиши тўғрисидаги
билимларни бериш, уларда табиат ва жамият тараққиётини тўғри тушунишга
имкон яратади. Шу сабабли ҳам, биология таълим стандартидаги ўкувчиларга
бериладиган билимлар мажмуасинининг учинчи йўналиши «Органик олам
эволюциси» деб номланган. Юқорида қайд килинган уч таълим йўналиши
бўйича биология таълим стандартида ўқувчилар ўзлаштириши лозим бўлган
мажбурий минимал билимлар мажмуаси кеятирилган.
Биология таълим стандартида билимнинг минимал талабларини ўкувчилар
қандай ўзлаштирганлигани аниклаш мақсадида ҳар бир ўқув фанида тест
топшириклар бсрилган,.