А. Ш. Бекмуродов, Я. К. Карриева, И. У. Нематов, Д.Ҳ. Набиев, Н. Т. Каттаев, Г. А. Абдилакимов

Хусусий инвестициялар
нодавлат юридик 
шахсларининг ва фуқароларнинг маблағларини тадбиркорлик фаолияти 
объектларига қўйилишини англатади. 
Давлат инвестициялари
- бу давлат 
томонидан миллий даромаднинг давлат бюджети маблағлари кўринишида 
мамлакат иқтисодиѐтининг ривожланиши учун сарфлаѐтган мабалағларидир. 
Инвестиция муносабатлари шу даражада мураккаб ва кўп қирралики, кўпинча 
давлатлар ўртасидаги муносабатлар хусусий шахслар ўртасидаги муносабатлар 
билан узвий боғланган бўлади. Бундай алоқа инвестор ҳуқуқ ва талабларни 
давлатга топширганда яққол кўринади. Хорижий инвестициялар ҳам давлат ѐки 
хусусий инвестициялар шаклида бўлиши мумкин. Биринчи шаклда давлат 
инвестициялари иштирок этиб, бунда бир давлат бошқа давлатга кредитлар ѐки 
бошқача шаклдаги қарзлар бериши мумкин. Бундай муносабатларга халқаро 
ҳуқуқ нормалари қўлланилади. Иккинчи шаклда эса, бир мамлакат хусусий 
фирмалари, компаниялари ѐки фуқаролари бошқа мамлакатнинг тегишли 
субъектларига берадиган инвестициялар тушунилади.
Ҳудудий жойлаштирилиши бўйича инвестициялар ички ва ташқи 
инвестицияларга бўлинади.
Ҳозирги даврда бир қатор давлатларда моддий ишлаб чиқариш жарѐнидаги 
инвестициялашдан ташқари ижимоий-маданий соҳалар учун, фан тармоқлари 
учун, маданият, таълим, соғлиқни сақлаш, жисмоний тарбия ва спорт соҳалари 
учун, информатика соҳаси, табиатни муҳофаза қилиш учун инвестиция 
маблағлари ажратилмоқда. Бу инвестициялар хорижий адабиѐтларда «инсон 
инвестицияси», «инсон капиталига инвестиция қилиш» деб аталмокда. Бу 
инвестициянинг алоҳида бир кўриниши бўлиб, асосан кишиларнинг соғлиғини 
сақлаш, ақлий ва маънавий ривожланиши учун, ҳаѐтини узайтириш ҳамда 
кишиларнинг иш фаолиятида ижодий қатнашиши ва унинг самарадорлигини 
ошириш учун сарфланади. Ҳозирги вақтда Ўзбекистон Республикасида 
инвестициянинг асосий қисмлари соғлиқни сақлаш, маориф учун 
сарфланмоқда. Бунга мисол қилиб, қишлоқ жойларда врачлик амбулатория 

---

31 
пунктлари, коллеж ва лицейлар қуриш дастурларини мисол қилиб келтириш 
мумкин.