A samatov, I. B. Rustamova

Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish har bir so ‘m xarajatga va qo ‘llanilgan resurslarga ko 'proq mahsulot va foyda olish demakdir.

Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish qishloq xojaligi tarmog‘ini va milliy iqtisodiyotning rivojlanishida muhim ahamiyatga ega bo ‘lib, buning natijasida quyidagilarga erishiladi:

1. 
   Mahsulot birligiga mehnat va resurslar qancha kam sarf- lansa, mavjud resurslardan ko'proq mahsulot olinadi va ular arzon boiadi.
   
2. 
   Qishloq xo'jaligida ishlab chiqarish samaradorligini oshirish katta iqtisodiy samara beradi. Agar respublika bo'yicha mehnat unumdorligi oshirilsa, yalpi qishloq xo'jalik mahsuloti oshadi. Shuningdek, mahsulot tannarxini tushirish ham yalpi foydaning ko'payishiga sabab bo'ladi. Asosiy ishlab chiqarish fondlarining samaradorligini oshirish esa kapital qo'yilmani kamaytiradi.
   
3. 
   Qishloq xo'jalik ishlab chiqarishi samaradorligi qishloq xo'jalik xomashyosidan tayyorlanadigan oziq-ovqat va keng iste’mol buyumlariga qo'yiladigan baholarning darajalariga ham bog'liq. Chunki xarajat kam bo'lsa, erkin baholar ham bozorda pastroq bo'ladi.
   
4. 
   Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish xo'jaliklar daromadining ko'payishga va rentabellikning oshishiga olib keladi. Qancha ko'p sifatli va arzon mahsulot ishlab chiqarilsa va sotilsa, ishlab chiqaruvchilaming daromadi ko'payadi, ko'proq ishlab chiqarishni rivojlantirishga, mehnat haqini oshirishga va madaniy-maishiy sharoitlarga mablag' ajratiladi.
   

1

Ishlab chiqarish munosabatlari nuqtayi nazaridan samaradorlikning muhim omili — bu kishilarning samarali mehnatga undovchi va bozor munosabatlarini rivojlantirishga bo'lgan rag'batlantiruvchi omillar

hisoblanadi, ularni quyidagi 16.2-rasmda ko'rish mumkin:

Qishloq xo'jaligi ishlab chiqarishining iqtisodiy samaradorligi Kishilarni mehnatga undovchi rag'batlantiruvchi omillar Ж

Yaratilgan

mahsulotga

mulkchilik

darajasi

Bozor

tizimi

Ж

Ishlab chiqarish vositalariga mulkchilik

Bozor munosabatlarining rivojlanishi

Ж

Xo'jaoik

yuritishning

bozor

mexanizmi

16.2-rasm. Samarali mehnatni va bozor munosabatlarini rivojlantirishni rag'batlantiruvchi omillar.

289

19 — Samatov, G‘. A. va boshq.