A samatov, I. B. Rustamova

Bir yoshdan oshgan tanalar	<-
с S л ^u
Bir yoshgacha bo'lgan		<-	вХ pfl
urg'ochi buzoqlar			о л
Shu yil tug'ilgan	<-		О -C
buzoqchalar			s e f С 1’ ^rV
Boquvdagi mollar			O'

1. 
   rasm. Qoramollarning jins va yosh guruhlarga turkumlanishi.
   

Poda tuzilmasi olinadigan mahsulotning tarkibi, miqdori va sifatini belgilab beradi. Har xil turdagi mollar podasining tuzilmasi mehnat unumdorligiga, mahsulotning tannarxi, rentabelligi va tovarliligiga, ishlab chiqarish davrining uzun-qisqaligiga, mablag¹ laming aylanish tezligiga ma’lum darajada ta’sir ko'rsatadi.

Mollarni asrash va boqish usullari, mehnat va moddiy texnika resurslaridan foydalanish poda tuzilmasi bilan bog'liqdir. Podaning tuzilmasini belgilab beradigan eng muhim omil-chorvachilik mahsulot- lariga bo'lgan ehtiyojdir.

Poda tuzilmasiga, quyidagilar ta’sir ko'rsatadi: tarmoqning rivojlanish darajasi, mahsulotning hajmi va realizatsiya qilish muddatlari, mollar sonining rejada belgilangan tarzda har yilgi ko'payishi, xo'jalikda mollardan foydalanish muddatlari va bu bilan bog'liq ravishda urg'ochi mollarni brakka chiqarish foizi, urg'ochi mollarning tug'ishida zichlik darajasi, tug'ilish va sutdan ajratish vaqtida 100 bosh ona mol hisobiga olinadigan yosh mollar, yil davomida mollarni urugiantirish va tug'ish muddat lari ni bo'lib chiqish, birinchi urug'lanish vaqtida mollarning yoshi va boshqalar.

MoUaming har bir turi va yo‘nalishiga oid poda tuzilmasida urg‘ochi mollar va podani toidiradigan yosh mollar salmogi barqaror bo‘lishi lozim. Urg‘ochi mollarning salmogi ortishiga qarab poda aylanma- sining tezligi oshadi hamda yosh va jinsdagi mollar guruhlarining harakati ancha intensivroq bo‘lib qoladi, yosh mollarni parvarish qilish, o‘tlab semirish muddatlari qisqaradi.

Podani toidirish uchun boqilayotgan yosh mollarning salmogi shunday bo'lishi kerakki, bunda yaroqsiz deb topilgan mollarni almashtirish, podani kengaytirilgan holda to‘ldirish va parvarish vaqtida yosh mollarning zootexnika sabablariga ko‘ra kamayib qolishi ehtimolini hisobga olib, birmuncha zaxiraga ega boiishi kerak. Ortiqcha o‘stiri- layotgan yosh mollarning salmogi xo‘jalikning salohiyatiga, tarmoqning yo‘nalishiga va yem-xashak bazasining ahvoliga qarab aniqlanadi.

Poda harakati. Podaning oy, chorak va yillar bo‘yicha bosh va jinsiy jihatdan o‘zgarib turishi poda harakati deb ataladi.

Har bir qishloq xo'jalik korxonasida poda harakati oylik, choraklik va yillik qilib, shuningdek, uzoq muddat uchun ham tuziladi. Poda harakati chorvachilik mahsulotlari yetishtirish rejasiga qarab tuziladi.