|
Qishloq xo‘jaligida menejmentning asosiy vazifasi jamiyat rivojlanishining obyektiv qonunlari talablarini hisobga olgan holda va menejment amaliyotini umumlashtirish asosida agroiqtisodiyotni samarali boshqarish uchun zarur bir maqsadga yo'naltirilgan harakatlar tamoyillarini ishlab chiqishdan iborat.
Har qanday davlat mustahkam, har tomonlama asoslangan boshqaruvga, mamlakatda ishlab chiqarishni va iqtisodiy o'sishni yo‘lga qo'yishga zarurat sezadi. Bu vazifalarni yuqori malakali, boshqaruv qonun-qoidalarini mukammal biladigan professional boshqaruvchilar, menejerlar olib boradilar.
Qishloq xo'jaligi korxona va tashkilotlarining boshqaruv tizimini muntazam takomillashtirib borish talab etiladi. Korxona va tashkilot- laming samarali ishlashini malakali rahbar xodimlar ta’minlaydi.
Menejmentning mazmunini ochish bilan birga uning ikki tomo- nini, ya’ni, texnik va ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni boshqarishni farqlash zarur. Amaliy tajriba shunday xulosa chiqarishga undaydiki, ishlab chiqarishning faoliyat samaradorligi faqat texnik, texnologik, tashkiliy rejalashtirish va boshqa omillarga bog'liq bo‘lib qolmasdan, balki sezilarli darajada ish bajaruvchilar ishlarining sifatiga ham bog'liqdir. Faoliyat sifati ancha keng tushuncha, bo'lib, ishlab chiqarishni aniq tashkil qilish, mehnat jarayonining aniq maromiga yetka- zishni ta’minlash, texnologiyaga rioya qilish, moddiy materiallarni tejab ishlatish, o'zaro talabchanlik, o'zaro yordam berish va boshqa- lardan iborat.
Menejmentning oldidagi asosiy masala zamonaviy bilimlar majmua- sini ijodiy ishlatilishiga imkon yaratishdir. Bu belgilar iqtisodiy munosabatlar birlashmasi, ya’ni ular rahbar va ish bajaruvchilar orasidagi munosabatdir. Bu, o'z navbatida, ishlab chiqarishdagi muammolami yechish jarayonida vujudga keladi.
Menejmentning mazmuni ishlab chiqarish usuli, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar darajasi, ishlab chiqarish kuchlari rivojlanishiga bog'liq holda o'zgaradi. Ishlab chiqarishning rivojlanishi va iqtisodiy aloqalar murakkablashuvi bilan boshqaruv ham murakkablashadi. Ishlab chiqarish vositalariga mulkchilikning turli shakllari mavjud bo'lgan sharoitda tovar ishlab chiqaruvchilar o'rtasida raqobat vujudga kelib u ishlab chiqarishni boshqarish, foydani ko'paytirishga yo'naltiriladi.
Menejmentning asosini obyektiv iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa qonunlarga asoslanuvchi huquqiy ilmiyhk tashkil etadi. Bu qonunlarni o'rganish va ulaming aniq vaziyatlarda namoyon bo'hshini hisobga olgan holda xo'jalik ranbarlari qishloq xo'jaligini boshqarishning strategiya va taktikasini belgilaydilar.
Jamiyat hayotining barcha tomonlarini demokratik yangilanishi sharoitidagi asosiy masala iqtisodiy, ilmiy-texnikaviy, ijtimoiy taraq- qiyotni rag'batlantirish, boshqariladigan bozor bilan shaxs va jamoa manfaatlarini samarali bog'lash masalalaridan iboratdir. Nazariy va amaliy nuqtayi nazardan ishlab chiqarish egalari bo'lgan mehnatkashlar manfaatlari eng muhim manfaat ekanligi, ijtimoiy- iqtisodiy va ilmiy- texnikaviy taraqqiyotni jadallashtiruvchi qudratli harakailantiruvchi kuch ekanligi shubhasizdir. Boshqaruvni isloh qilishning strategik g'oyasi mehnat qiluvchi shaxsning obro'sini ko'tarishdir. Chunki, vijdonan va mas’uliyat bilan mehnat qilish iqtisodiyotni sog'lom- lashtirish uchun xizmat qiladi. Xodinming mehnatdan manlaatdorligini keskin oshirish, uning o'z
qobiliyatini to'liq namoyon etishiga sharoit yaratish, jamiyatni harakatlantiruvchi kuchlaming umumiy tizimiga qo'yishdan iborat. Bunga faqat xodim ishlab chiqarishning haqiqiy egasi sifatida mehnat qilgan holdagina erishish mumkin. Kishilar o'rtasidagi iqtisodiy va ijtimoiy munosabatlarni aks ettiruvchi manfaat- lar ularning maqsadlari, mehnat intizomi, faoliigiga bevosita ta’sir ko'rsatadi va harakatlarini tartibga soladi.
Bozor munosabatlariga o'tish ishlab chiqarish va bozoming samarali o'zaro ta’sirini, davlat boshqaruvi va korxonalaming o'z-o'zini boshqarishning mutanosib nisbatda bo'lishini ta’minlovchi takomillashgan xo'jalik mexanizmini yaratishga yo'naltirilgandir. Mamlakatda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning asl maqsadi barqaror ijtimoiy yo'naltirilgan bozor iqtisodiyotini, kuchli demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini qurishdan iboratdir.
Qishloq xo'jaligida menejment jarayonining mazmuni
Qishloq xo'jaligida menejment butun boshqaruv tizimining uzluksiz faoliyatini o'zida aks etdiradi. U mehnat jarayonining barcha xususiyat- lariga ega. Umuman, menejment jarayonini texnologiya (qanday amalga oshiriladi), tashkil etish (kim va qanday tartibda) nuqtayi nazaridan tavsiflash mumkin. Qishloq xo'jaligida menejment jarayonini to'rt qismga ajratish mumkin: texnikaviy, ishlab chiqarish, iqtisodiy va ijtimoiy. Texnikaviy jihatdan bu mahsulot yetishtirishni boshqarish, ishlab chiqarishda — bu ishlab chiqarishni tashkil etish, ya’ni bo'linma, korxonalar o‘zaro ta’sirini boshqarish, iqtisodiy jihatdan ishlab chiqarish, ish kuchi va butun iqtisodiy munosabatlar tizimiga rahbarlik qilish, ijtimoiy jihatdan — bu mehnat jamoasi ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish, insonni tarbiyalashdir. Menejment jarayonining texnologiyasi xodimlar tomonidan bajariladigan operatsiya va amallardan iboratdir.
L-Q,ro' - J
Qishloq xo'jaligida menejment jarayonini bir necha davrga bo'lish mumkin. Jumladan, maqsad qo'yish, axborot faoliyati, tahliliy faoliyat, boshqaruv tizimida tashkiliy amaliy faoliyat va harakatlar variantlarini tanlash. Qishloq xo'jaligida menejment jarayonining bosqich va davrlari o'rtasidagi bog'liqlikni quyidagi chizmada ko'rish mumkin.
(( Maqsad jj t? Vaziyal )J .. л Muammojj ..
1 1 1 1
1 1
Harakat
variantlarini
tanlash
Do'stlaringiz bilan baham: |
