A salimov, G. Axmedjonova

1.5. Halqali ip yigirish mashinalari 
Halqali  yigirish  mashinalari  ishlash  usuliga  qarab  davriy  va  uz-
luk siz yigirish mashinalariga bo‘linadi. Davriy ishlaydigan ma shina-
lar  selfaktorlar  deb  ataladi  va  buyurtma  (opsiya)  asosida  chiqa rilib, 
juda kam tarqalgan. Ularning afzalligi o‘ta ingichka (3,33–5,0 teks) 
ip olishda bo‘lsa, kamchiligi unumdorligi pastligi da. Halqali uzluksiz 
ishlaydigan  yigirish  mashinalari  keng  qo‘lla ni lib,  chiziqiy  zichligi 
T = 5,0 teks va undan yo‘g‘on iplar olishda ishlatiladi. Bundan tashqari, 
yigirish  mashinalari  halqali  (urchuqli)  va  halqasiz  (urchuqsiz)larga 
bo‘linadi.
Chiziqiy zichligi kichik bo‘lgan iplar, odatda, urchuqlar orasi yaqin 
bo‘lgan  mashinalarda  ishlab  chiqarilsa,  chiziqiy  zichligi  o‘rtacha  va 
yuqori  bo‘lgan  iplar  urchuqlar  orasidagi  masofa  katta roq  bo‘lgan 
yigirish mashinalarida ishlab chiqariladi.
Keyingi  yillarda,  zamonaviy  yigirish  mashinalari  mamlakatimiz 
korxonalarida  samarali  ishlatilmoqda.  Bu  mashinalar  urchuq lar  so-

---

12
nining  ko‘pligi  (1480  tagacha),  detallarni  tayyorlash  aniqligi ning 
yuqoriligi  bilan  hamda  ipga  to‘lgan  naychalarni  chiqarib  olish  va 
bo‘sh  naychalarni  urchuqlarga  joylashni  avtomatik  bajaruvchi  mos-
la malarning  mavjudligi  va  aniq  ishlashi  bilan  farq  qiladi.  Urchuq-
larning  katta  tezlikda  (25000  min
-1
)  aylantirish  uchun  tegishlicha 
halqa va urchuqlarning nisbatan kichiklariga almashtirilsa-da, avto-
syomnik  mavjudligi  uchun  samaradorlik  kamaymaydi.  Ushbu  ma-
shina larning asosiy parametrlari kompyuter tizimi bilan bosh qa rilishi, 
ularda barcha talablarga javob beruvchi yuqori sifatli iplar tayyorlash 
kafolatini ta’minlaydi.