А. С. К а р и м о в, М. М. М и р а й д а р о в, F. Р. Ш о ё к у б о в

2 5 - 2 9 2 0
Ж>
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Бир кутбл'и транз исторла р икки к у тбл и транз исторла р ка би 
у ч хил с х е м а буйича у л а н а д и : у м у м и й о ка ва л и ( У О ) , у м у м и й
обошли ( УБ) , у м у м т а мба ли ( У Т) .
15.3. И М П У Л Ь С Б И Л А Н Б О Ш К А Р И Л А Д И Г А Н Э Л Е К Т Р О Н
ВА ЯРИЛА У Т К А З Г И Ч Д И О Д Л А Р . Г А З ОТ Р ОН, Т И Р А Т Р О Н ,
Т И Р И С Т О Р
Э л е к т р о в а к у у м асбобларнинг м а х с у с к а те г ор ия си н и ионит 
<2
к и г аз т ул ди р ил га н эле к т рон л а м п а л а р ( г аз о гр он ла р , игни- 
т ро нл ар , тиратронлар, симоб к о л ба л ар ва б.) т а ш к и л к ила ди .
Те рмоэ ле к т рон эмиссияли э те кт р он а сбоблардан фарк цилиб, 
б у л а мп а л а рд а анод ва к а т о д ора с ида ги асосий з а р я д т а ш у в -
чилар сифатида эле к т р онл ар эмас, балки бу а с б о б л ар г а т у л ­
д и ри л г а н га з ла рнинг ионлари х и з м а г килади. 15.18- раем, 
а
д а
г а з тулдирилга н эл ек т р он асбоб — г азогроннинг с х е м а с и ,
б
д а
эса в о ль т - ам пе р х а р а к т е р и с т и к а м к у р с а т и л га н .
Асбоб икки электр,>дли л ампа бу л иб , хав оси с у р и б олин-
г ан ва у р н и г а газ т у л д и р и л г а н ба ллонга анод ва к а т о д к и р и -i 
т и л г а н . Т у л д и р у в ч и г аз сифатида симоб б уг ла ри , ксенон, к р и п ­
то н, неон, гелий ва бопщалар ишлатилади
Аноднинг ИП
1
ЧИ токини х,осил б ул иши д а н олдин у н ч а к а т т а
б у л м а г а н термоэле ктрон эмиссия токи хосил б у л а д и . Бу т о к
а н о д томон й у на л г а н э л ек тр о нл а р оцими бу л иб , уз й у л и д а г а з
а т о м л а р и билан т у к н а ш а д и . Н а т м ж а д а атом лар ионланади, я ъ ­
ни у л а р д а н э ле кт ро нл ар а ж р а ли б чициб, м ус б ат ионлар хосил 
б у л а д и . Хосил б ул г а н ионли калин б у л у т анод ва к а г о д о р а ­
с и д а г и потенциал ту с и к ни камайтириб, электрон эмиссия т о ки -
д а н юкори бу лга н, р а з р я д токини хосил килади. Анод ва к а ­
т о д орасида ги б у ш л и к г аз нин г г^осил б ул г а н му с б а т ионлари 
з а э л е к ф о н л а р т уфайли электр у т к а з у в ч а н оу л иб к ° л а д и , я ъ ­
ни т о к у т к а з у в ч и плазма х1осил б у л а д и . Га з й у к о т га н э л е к -
тронларнинг урни манфий з а р я д л а н г а н к а т о д ^ ис о биг а т у л -
дирилйб, к а т о д сиртида м у с б а т ионлар р е к о м б и н а ц и я м р у й
б ер ад и . Актив ре к омбина ция ж а р а ё н и г азнинг г у н а ф ш а н у р -
ланиши билан содир б у л а д и .