A. S. (guruh rahbari); Fattohov

89- rasm.
Vodorod atomining asosiy ho- lati (n =1) energiyasi — 13,53 eV ga teng bo‘ladi. Bu holatda atom niho- yatda uzoq muddat bo‘lishi mumkin. Vodorod atomini ionlash uchun unga 13,53 eV energiya berish kerak. Bu energiya ionizatsiya energiyasi

deyiladi. n = 2,3,4¾ bo‘lgan barcha holatlar uyg‘otilgan atomlarga xosdir. Bu holatlarda atomning yashash davri 10^–8 s tartibida bo‘ladi. Bu davr ichida elektron yadro atrofida yuz millionga yaqin marta aylanishga ulguradi.
Borning chastotalar shartiga muvofiq, vodorod atomining mumkin bo‘lgan nurlanish chastotalari quyidagi formula bilan aniqlanadi:

_{v } E_n E_{m } 1 _ me⁴ _ 1
 ^{1 } ,

0

 
^h (4 )²
4^{3 } m²
_n2 
(27.9)

bu yerda n soni m+1 dan boshlanuvchi butun sonlar, to‘lqin soni esa

K  ¹
_ me⁴
_{ } 1
 ^{1 }  R ^{ 1}
_ 1 _

0
(4 )²



   
4³c
 _m2
n2   _m2
n2 
(27.10)

dan topiladi. Bu yerda

К  ¹
(4₀ )²
_ me⁴ _
4³c


vodorod atomi uchun

Ridberg doimiysi bo‘lib, Plank doimiysi, elektronning massasi va zaryadi, shuningdek, elektr doimiysi hamda yorug‘lik tezligi orqali aniqlanadi.
(27.8) ifoda yordamida vodorod atomining energetik sathlar diagrammasini chizish mumkin (90- rasm). n ortib borishi bilan ketma-ket sathlar o‘rtasidagi masofa kamayib boradi va n ning katta qiymatida (chegarada) nolga aylanadi. Strelkalar bilan esa sathlar orasidagi o‘tish ko‘rsatilgan va unda qanday spektral seriyalar yuzaga kelishi ham ko‘rsatilgan

(1- Layman, 2- Balmer, 3—Pashen, 4—Breket, 5—Pfund, 6—Xemfri seriyalari). Har bir seriya yuqori sath- lardan quyi sathlarga o‘tish natijasida yuzaga keladi. Yuqori energetik sath- lardan quyi energetik sathlarning biriga o‘tishlarda nurlanish yuzaga keladi.
Yorug‘likning yutilishi uning nurla- nishiga teskari jarayon. Atom yorug‘lik yutib, quyi energetik holatlardan yuqori energetik holatlarga o‘tadi. Bunda atom yuqori energetik holatlardan quyi holatlarga o‘tishida nurlangan chastota- larning xuddi o‘zini yutadi.
E (eB)


–0,85
–1,51
–3,4
–13,53