A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

2. Axborot sirqib chiqadigan texnik kanallarni aniqlash     usullari va vositalari 
 
Elektromagnit  nurlanish  indikatorlari  qo’shimcha  elektromagnit  nurlanishlarni  aniqlash  va 
nazoratlash uchun ishlatiladi. Indikatorning soddalashtirilgan sxemasi 4-rasmda keltirilgan. 
 
4-rasm. Elektromagnit nurlanish indikatorining sxemasi 
Asbob  fazoning  ma’lum  nuqtasidagi  elektromagnit  nurlanishlarni  qaydlaydi.  Agar  ushbu 
nurlanishlarning  sathi  bo’sag’a  nurlanishdan  oshib  ketsa  tovush  yoki  nur  yordamida  ishlovchi 
ogohlantiruvchi  qurilma  ishga  tushadi.  Demak,  ushbu  joyda  yashirincha  o’rnatilgan  radio  qurilmasi 
(radiozakladka) mavjud. 
Zamonaviy  indikator  D-008  ning  ko’rinishi  5  -  rasmda  keltirilgan.  Asbob  ishlashining  ikkita 
rejimi mavjud: 

 
radionurlantiruvchi zakladkani qidirishga mo’ljallangan maydonni aniqlash; 

  yashirincha tinglovchi qurilmalarni qidirishga mo’ljallangan simli liniyalarni taxlillash. 
Ushbu  asbob  modulyasiya  xiliga  bog’liq  bo’lmagan  holda  zakladkalarni  aniqlaydi.  Aniqlash 
radiusi  nurlanish  quvvatiga,  zakladka  ishlashi  chastotasiga,  tekshiriluvchi  xonadagi  elektromagnit 
ahvolga bog’liq. Zakladka quvvati 5 mVt bo’lganida aniqlash radiusi taxminan 1m ga teng bo’ladi. 

---

68 
 
 
5-rasm. D-008 indikatori 
Akustik  teskari  bog’lanish  rejimi  qurilmaning  lokal  elektromagnit  maydon  ta’sirida  yanglish 
ishlashini bartaraf etish va o’ziga xos tovush signali bo’yicha zakladkani aniqlash imkoniyatini beradi. 
Qurilma 50­1500 mGs chastota diapazonida ishlaydi. 
Shaxsiy kompyuterlar asosida qurilgan avtomatlashtirilgan qidiruv kompleksi ishlashini "Nelk" 
firmasining "KRONA" va "KRONA Pro" komplekslari misolida ko’ramiz. 
"KRONA" kompleksi (6-rasm) quyidagi muolajalarni bajarishga mo’ljallangan:  
hozirgi kunda ma’lum barcha niqoblash vositalaridan foydalanuvchi radiozakladkalarni aniqlash 
va  lokalizasiyalash.  Z  GGs  gacha  diapazonda  ishlaydi  (qo’shimcha  konvertor  bilan  18  GGs  gacha). 
Ma’lumotlarni  uzatuvchi  raqamli  kanallarni  va  axborotni  radiokanal  bo’yicha  uzatuvchi  yashirin 
videokameralarni  avtomatik  tarzda  aniqlash  imkoniyatiga  ega.  Mavjud  dasturiy  ta’minot 
radiozakladkalarni yuqori darajada ishonchlilikda aniqlashga imkon beradi; 
 
6-rasm. "KRONA" rusumli avtomatlashtirilgan qidiruv kompleksi 
Yuqorida ko’rilgan avtomatlashtirilgan qidiruv komplekslari standart kompyuterlarda va oddiy 
ko’chmas skanerlovchi priyemniklar asosida qurilgan.