A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

SOG’LOMLASHTIRISHGA QARATILGAN YUGURISH
Yugurish-bu jismoniy holatini rivojlantirish va saqlashning eng engil vositasidir. U muskullarning katta guruhini ishga soladi, qon aylanish, nafas olish, asabiy tizimlariga va modda almashinuviga ijobiy ta’sir etadi. Mutaxassislarning diqqati qaratilgan ancha ahamiyatli fakt-bu aqliy, ijodiy faoliyatini qo’zg’atadigan doimiy mashg’ulotlar.
Yurak-tomir tizimini o’rgatish uchun yugurishning optimal tezligini tanlash zarur. U mushaklarning qisqarish chastotasi (MQCH) bilan 180dan yoshini ayirib formula bo’yicha aniqlanadi. Ammo bunday tezlikka ehtiyotlik bilan yondashish kerak, chunki yurak-tomir tizimi va organizm umuman etarli darajada tayyor bo’lmagan bo’lishi mumkin.
Yugurish paytida tomir urish chastotasi boshlang’ich chastotadan ikki barobar yuqori bo’lishi mumkin, agar MQCHning bu qiymati oshirib yuborgan deb o’xshasa, bundan pastrog’i bilan yugurish mumkin, lekin yugurish vaqtini oshirish kerak bo’ladi.
Sog’lomlashtirilgan yugurishning usulbiy asoslari deb uchta asosiy tamoyillarini hisoblash mumkin: asta-sekinlik, muntazamlik va individuallik.
Organizmning funktsional o’zgartirishiga, ko’nikishiga imkoniyat va vaqt berish uchun yuklamalarni asta-sekin oshirish zarur. Yuklamaning oshirish darajasi organizmning tayyorgarlik darajasi va imkoniyatlariga mos bo’lishi muhim.
Yugurish yuklamani kundan kunga muntazam qayta-qayta taqrorlanishi organizmning organ va tizimlarida ijobiy mustahkam o’zgartirishlarni ta’minlaydi.
Individuallik hol-ahvol va odamning boshqa xususiyatlariga ko’ra taklif etadigan yuklamaning organizmga engil bo’lganligi hisoblanadi. Yugurish oson va kuchlanishsiz zarur. Tezlik erkin va tabiiy bo’lishi kerak. O’zingiz uchun sizga munosib optimal tezlikni tanlash lozim. Masofa emas, tezlikni saqlash og’irligini unutmaslik muhim.
Oyoq kiymining ahamiyati katta. Mutaxassislarning fikrlari bo’yicha yugurish uchun yaxshi oyoq kiymi quyidagi talablarga javob berish kerak: oyoq yuzi qoplamaga urilishlarini yumshatish, xarakatlarga to’sqin bo’lmaslik va mustahkam bo’lishi kerak. Usti kiyim ham muhim. Usti kiyim yozda paxtadan va qishda jundan bo’lishi afzalroq.
Endigina boshlaganlar boshida tez yurishni qo’llash, keyin yurish va yugurishlarning qisqa bo’laklarni navbatlash mumkin, shuning bilan birga masofani asta-sekin oshirish kerak.
Boshlang’ich davrida eng asosiy 5 daqiqa mobaynida bir tezlikda yugurishni ko’tara olish. Yugurish mashqlarining qanchalik samaradorligini baholash uchun funktsional holatining o’zgartirishlarini vaqti-vaqti bilan tekshirish kerak. Bunday nazoratining oson va ishonchli vositasi Kuper testi bo’lishi mumkin. Test mazmuni imkoniyat boricha uzunroq masofaga 12 daqiqa mobaynida yugurishdan iborat. Jadval bo’yicha yosh va utgan masofaga muvofiq jismoniy tayyorgarlik darajasini aniqlash mumkin.