A. P. R im k ev ic h

3 1 .  Q attiq   jism la m in g   m exanik   x ossa lari
635.  0 ‘ta  to ‘yingan eritm ag a yoki q orishm aga jo y lashtiril- 
g an  k ristalln in g   o^sish  tezligi  tu rli  y o ‘n a lish la rd a   tu rlic h a  
boMishini  q an d a y   isbotlash  m u m k in ?
6 3 6 .  M o n o k ris ta lld a n   q irq ilg a n   k u b n i  q iz d irg a n d a   u 
p arallelep ip ed g a  aylan ish i  m u m k in .  Bu  h o d isa n in g   sababini 
tu sh u n tirin g .
637.  K ristallning  o ‘sishi  ja ra y o n id a   u n in g   sirti  y aq in id a 
e ritm a n in g  y u qoriga  koMarilib b o ru v ch i  k o n se n tra tsio n  oqim i 
k u zatilad i.  Bu  h o d isan i  tu sh u n trin g .
638.  A gar kristallni  to ‘y in m ag an   eritm ag a  tu sh irsak  nim a 
hodisa  ro ‘y beradi?  U ni o ‘ta to ‘yingan eritm ag a tushirsak-chi?
639.  a)  skam ey k a  oyogM;  b)  skam ey k a  o ‘rin d ig ‘i;  d)  ta - 
r a n g   t o r t i lg a n   g ita r a   t o r i ;   e )  g o ‘s h tq iy m a la g ic h   v in ti; 
0
  p a rm a ;  g)  a rra   tish lari  q a n d a y   tu rd a   d efo rm atsiy alan ad i?
6 4 0 .  Eshik  oshiq-m oshigM   m ah k a m la n a d ig a n   sterjen d a 
q a n d a y   tu rd ag i  d efo rm atsiy a  hosil  boMadi?
641.  G im n a stik a c h i  tu rn ik d a   toMa  b ir  m a rta   ay lan g an d a 
u n d a   q an d a y   tu rd ag i  d e fo rm atsiy alar  hosil  boMadi?
642.  N im a  u c h u n   v elo sip ed   ram asi  yaxlit  sterjen la rd an  
q ilin m ay ,  ichi  b o ‘sh  tru b a la rd a n   q ilinadi?
643.  Bir u ch i  b ilan   m a h k a m la b   q o ‘yilgan d iam etri  2  m m  
boMgan  sim ga  m assasi  10  kg  yuk  osilgan.  S im dagi  m exanik 
k u c h la n ish n i  top in g .
644.  D ia m e trla ri b ir-b irid a n   3  m a rta  farq q ilad ig an   ikkita 
sim ga b ir xil  c h o ‘zuvchi  k u ch lar t a ’sir qilm o q d a.  U lard a  paydo 
boM adigan  k u c h la n ish la rn i  taqqoslang.
645.  U zunligi  5 m ,  k o ‘ndalang kesim i yuzi  100 sm
2
 boMgan 
balk a  u ch larig a  10  kN   d a n   k u ch   q o ‘y ilg an d a  1  sm   ga  siqildi. 
N isb iy  siqilishni  va  m ex an ik  k u c h la n ish n i  toping.
646.  U zunligi  2  m  boMgan alum iniy sim ni c h o ‘zganim izda 
u n d a  35  M P a  m exanik kuchlanish hosil boMdi.  N isbiy va ab so ­
lut  uzay ish n i  to p in g .
647.  PoMat  tro s  0,001  ga  nisbiy  u zay g an d a  u n d a   hosil 
boM adigan  k u ch lan ish n i  toping.
648.  M is va poMat  sim larga  b ir xil  c h o ‘zuvchi  k u ch   t a ’sir 
qilganda  m is sim ning absolut c h o ‘zilishi poMat sim ga qaraganda
93

---

о,  MPa 
q a n c h a  k atta b o ‘ladi? Sim larninguzunligi
va  ko‘ndalang  kesimi  bir xil.
649.  U zu n lig i  3  m ,  kesim i  1m m
2 
b o ig a n  p o ‘lat  sim n in g  u ch larig a h a r biri 
2 0 0   N   b o i g a n   c h o ‘z u v c h i  k u c h l a r  
q o ‘yildi.  A b so lu t  va  n isb iy   u za y ish n i 
to p in g .
650. 92-  rasm da beton qoziqda paydo 
E.  xl(U   boM adigan  elastik  k u c h la n ish n in g  u n in g
nisbiy siqilishiga  bogMiqlik grafigi  b e ril­
gan.  B etonning elastiklik m odulini toping.
651.  U zunligi  4  m  va  kesim i 0,5  m m
2
 boMgan  poMat sim ni 
0 , 2
  m m   ga  c h o ‘zish  u c h u n   q a n c h a   k u ch   q o ‘yish  lozim ?
6 5 2 .  A gar  baliq   ovlaydigan  q a rm o q   ip la rin in g   u chiga 
b ir  xil  k u c h la r  q o ‘yilgan  boMsa,  d ia m e tri  0,2  m m   boMgan 
ip n in g   nisbiy uzayishi  d iam etri  0 ,4  m m  boMgan  ip n in g   nisbiy 
u zay ish id an   n e c h a   m a rta   katta?
653.  S im ga  yuk  osildi.  S o ‘n g ra  sim n i  ikki  b u k lab ,  o ‘sha 
y u k n in g   o ‘zi  osildi.  S im n in g   ikkala  holdagi  ab so lu t  va  nisbiy 
u zayishini  taqqoslang.
654.  A gar yuklanishni  o lzg artirm asd an  sim ni  o ‘sh a m a te - 
riald an   yasalgan  uzunligi  h a m ,  d ia m e tri  h a m   ikki  m a rta   k atta 
boMgan  sim   bilan  alm ash tirsak ,  ab so lu t  uzayishi  n e c h a   m arta 
o ‘z g a ra d i?
655.  Baliq  ovlaydigan  k a p ro n d a n  q ilin g an   leskan in g d ia ­
m etri  0,12  m m ,  uzilish yuklanishi  7,5  N .  M az k u r navli  kap ro n  
ipn in g   uzilishga  m u stah k am lik   ch e g ara sin i  aniqlang.
656.  2  t  y uk ni  koM arishga  m oM jallangan  tro s  d iam etri 
2  m m   boMgan  n e c h ta   poMat  sim d a n   tash k il  to p g a n   boMishi 
lozim ?