A. P. R im k ev ic h

1200*.  P la n k   d o im iy sin i  an iq lash   u c h u n   1 5 2 - ra sm d a 
k o ‘rsatilgan  z a n jir tu zilg an   edi.  P o te n sio m e tm in g  sirpanuvchi 
kontakti chapki eng chekka vaziyatda tu ig an d a  F   fotoelem entga 
yorugM ik  t a ’sir  e ttirilg a n d a   sezg ir  G  g a lv a n o m e tr  k u ch siz 
fo to to k n i  q ay d   qildi.  S irp an u v ch i  k o n ta k tn i  o ‘ngga  surib, 
berk itu v c h i  k u ch lan ish   za n jird a  fo to to k   y o ‘q o lg u n c h a   asta-
1
 Bu  va  bundan  keyingi  bir  qancha  masalalarda  Plank  doimiysini 
eV  s da olgan  m a’qul.
165

---

+
1 5 2 - rasm. 
153-  rasm.
sekin  o rttirib   b o rilad i.  F o to e le m e n t  c h a sto ta si  v
2
 = 750  T H z  
boMgan  b in a fs h a   yorugM ik  b ila n   y o ritilg a n d a   b e rk itu v c h i 
ku ch lan ish   Ub2  =  2  V,  ch a sto ta si  v,  =  390  T H z   boMgan  qizil 
yorugMik b ilan   y o ritilg a n d a  b erk itu v ch i  k u ch lan ish   f / A|  = 2  V. 
P la n k   d o im iysi  u c h u n   q a n d a y   q iy m at  o lin g an ?
1201*.  152-  rasm da tasvirlangan  q u rilm a fo to elem en tn in g  
k ato d i  turli  m a te ria lla rd a n   q ilin g a n   boMishi  m u m k in .  153- 
ra sm d a esa  faqat  ikki  xil  m a te ria ld a n   q ilin g an   k a to d la r u c h u n  
b erk itu v ch i  k u ch lan ish   Ub  n in g   ta ’sir  etu v c h i  yorugM ikning 
ch a sto ta si  v ga bogMiqlik grafiklari  keltirilgan.  Bu bogM anish- 
n in g   ch iziq li  ekan lig in i  asoslang.  Q aysi  m a te ria ln in g   ch iq ish  
ishi  katta? G rafikdagi /1 va 5  nuqtalam ing fizik m a ’nosi qanday?
1202.  154-  ra sm d a fo to relen in g  sxem asi keltirilgan boMib, 
u  fo to e le m e n t  y o ritilg an d a  n agruzka  za n jirin i  ulaydi.  Ishlash 
prin sip in i  tu sh u n tirin g .  Im k o n   boMsa,  q u rilm a n i yigMng.  Sxe- 
m a n in g   ta x m in iy   p a ra m e trla ri:  p o te n s io m e tr  -   1,5  k
£2
  ga 
m oM jallangan sim li  reostat;  rezisto rn in g  qarshiligi  R =   15  M Q; 
С Ц В -3   tipdagi  fo to elem en t;  6 H 7   (6 C 5 )  radiolam pa;  Р -Р П -5  
tipdagi  ele k tro m a g n it rele;  В У П -2   to k   m an b ay i  boMib  xizm at 
qiladi.
1203.  155-  rasm da  fo to relen in g  sxem asi keltirilgan boMib, 
fo to e le m e n tn i  y o ritish   to ‘x tag an d a n   keyin  n ag ru zk a  zanjirini 
ulay d i.  S x e m a n in g   ish lash   p rin s ip in i  tu s h u n tirin g .  Im k o n i 
boMsa,  q u rilm a n i  yigMng  (p a ra m e trla rin i  1202-  m asalad an  
oling).
166

---

154-  rasm . 
155-  rasm .