A. N. Norchayev, T. B. Sadikov, M. Z. Nurfayziyeva mintaqaviy turizm

Viloyatning asosiy rivojlanish ko‘rsatkichlari²¹

№	Ko‘rsatkichlar
	nomi		2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
1	YaIM	jami,	3974,4	4948,7	6317,9	8347,8	10278,8	12218,5	14060,4	15554,0
	mlrd. so‘m
2	kishi	boshiga,	1244,0	1500,3	1883,9	2445,7	2953,5	3442,4	3886,6	4319,2
	ming so‘m
3	Aholining soni
	yil	oxiriga,	3270,8	3326,2	3380,9	3445,6	3514,8	3583,9	3651,7	3709,0
	ming kishi
4	Aholining
	o‘sishi,	ming	51,8	55,4	54,7	64,7	69,2	69,1	67,8	74,65
	kishi
5	Band	aholi,	1229,9	1269,8	1314,4	1357,3	1402,5	1443,9	1485,1	1528,4
	ming kishi
6	Ishsiz	aholi,	78,4	74,2	74,6	76,2	82,6	86,7	90,6	88,9
	ming kishi
7	Xizmat
	ko‘rsatish		1739,9	2290,4	2995,0	4032,0	4273,1	4847,4	6021,0	6489,9
	hajmi,	mlrd.
	so‘m

Viloyat YaIMda sanoatning ulushi 2010- yilda 26,7 %ni tashkil qilgan bo‘lsa, 2016- yilga kelib 22,4%ni tashkil qilgan. 2017- yilda tahlil qilinayotgan ko‘rsatkich 23,9 %ni tashkil etmoqda.

Viloyatda sanoatning tez rivojlanib borayotgan tarmoqlari uchun zarur bo‘lgan eksport salohiyatini kengaytirish, savdo va to‘lov balansini maqbullashtirish imkonini

21. 
    TDIU Harakatlar strategiyasi risola Toshkent-2017
    

104

beradigan butlovchi buyumlar, ehtiyot qismlar, sarflanadigan materiallar va qayta ishlangan xomashyo zaxiralari ishlab chiqaradigan mahalliy korxonalarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, valyuta mablag‘larini birinchi navbatda ilg‘or texnologiyalar va mashina-uskunalarni import qilishga yo‘naltirish uzoq muddatli istiqbolni ko‘zlab sanoatni yanada rivojlantirish masalalariga alohida e’tibor berilmoqda.

2016- yil yanvar-dekabrda ishlab chiqarilgan yalpi hududiy mahsulotning (YaIM) nominal qiymati 11248,8 mlrd. so‘mda baholandi. Uning real hajmi o‘sish sur’atlari o‘tgan yilga nisbatan 108,7 foizni tashkil qildi. Viloyatda YaIM ishlab chiqarishning tarmoqlar bo‘yicha tarkibi quydagi 2-jadvalda keltirilgan

							14.2-jadval
YaIM ishlab chiqarishning tarmoqlar bo‘yicha tarkibi quyidagicha
			ifodalanadi22*
			Yakunga nisbatan foiz hisobida				2015 yilga nisbatan
			2015 yil	2016 yil			foiz hisobida
Jami			100,0	100,0			110,5
Sh jumladan:
sanoat			15,8	16,5		111,5
qishloq xo‘jaligi			29,9	28,7		107,3
Qurilish			8,4	8,6		112,4
transport va aloqa			8,0	7,7		108,8
savdo va umumiy ovqatlanish			9,2	9,4		114,1
Boshqalar			26,7	26,9		112,1
mahsulotlar	va	eksport-import	2,1	2,2		111,8
operatsiyalariga sof soliqlar

YaIM ishlab chiqarish umumiy hajmining 77,9 foizi kichik tadbirkorlik (biznes) hissasiga to‘g‘ri keldi va bu ko‘rsatkich 2015- yilga nisbatan mos ravishda 0,5 foizli bandga ko‘p bo‘ldi.

Korxonalar va tashkilotlar yagona davlat registri ma’lumotlariga ko‘ra, 2016- yilning 1- yanvar holatiga iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida ro‘yxatga olingan yuridik shaxslar soni 51675 taga etdi, Shndan faoliyat ko‘rsatayotganlari soni 30940 tani (jami ro‘yxatga olingan yuridik shaxslarning 60,0 foizi) tashkil qildi.

22. 
    Samarqand viloyati statistika boshqarmasi ma’lumotlari.
    

105
Ro‘yhatga olingan korxonalar umumiy sonining 8,5 foizi nodavlat mulki shaklidagi korxonalar, Shundan 61,0 foizi fermer va dehqon xo‘jaliklari, 11,2 foizi xususiy korxonalar, 0,4 foizi chet el sarmoyasi ishtirokidagi korxonalar, 0,1 foizi aksiyadorlik jamiyatlari, 18,8 foizi boshqa korxonalar ulushiga to‘g‘ri keldi.

2016- yilda jami 5109 ta xo‘jalik yurituvchi subyektlari tashkil etilgan bo‘lib, ularning asosiy qismi Samarqand shahar (viloyat bo‘yicha ro‘yxatga olingan jami korxona va tashkilotlarning 13,6 foizi), Bulung‘ur (10,2 foizi), Ishtixon (10,1 foizi), Payariq (9,0 foizi) va Urgut (8,5 foizi) tumanlariga to‘g‘ri keladi. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning ulushida ham barqaror o‘sish kuzatilib, 2010- yilda 73,6 %dan 2017- yilda 79,2 %gacha o‘sishi kutilmoqda. Xizmatlar sohasining jadal sur’atlarda rivojlanishi viloyat iqtisodiyotining nafaqat makrodarajada, balki mega darajadagi raqobatbardoshligining muhim omili hisoblanadi. Chunki, XXI asrning navbatdagi dekadasida yangi iqsodiyotning eng asosiy qonuniyati – industrial iqtisodiyotni postindustrial iqtisodiyotga yoki xizmatlar iqsodiyotiga shiddat bilan o‘zgarib borayotganligidadir.