A muxitdinov, O. K. Qosimov

10
‘lgan avtomobillarda qo‘llaniladi.
' 
VIII.2. Asosiy uzatmani loyihalash
Asosiy uzatmani loyihalash uchun shu asosiy uzatma o‘rnatilishi 
fto‘ljallanayotgan avtomobil turi, avtomobilning texnik xarakteristikasi 
avtomobilning massasi, tezligi, dvigatelning maksimal burovchi mo- 
nenti 
va b.), avtomobilning ekspluatatsiya sharoiti kabi ma’lumotlar 
na’lum bo‘lishi kerak. Shu ma’lumotlar asosida loyiha uchun texnik 
Dpshiriq ishlab chiqiladi. Texnik topshiriq tarkibidagi asosiy parametr- 
U
1
-jadvalga kiritiladi.
I
; 
___________________________________ ______ 
'______
1
-jadval
V
Parametrlar
0
‘lchov
birligi
1
Avtomobilning turi
2
Avtomobilning to‘la massasi
3
To‘la massaning o‘qlarga taqsimlanishi
4
Avtomobilning maksimal tezligi
5
Dvigatelning maksimal burovchi momenti
6
Dvigatelning maksimal aylanishlar soni
7
Yetakchi g‘ildirak radiusi
8
Yo‘lning ilashish koeffitsienti
9
Asosiy uzatmaning resursi
10
Yetakchi ko‘prikka to‘g‘ri keladigan avtomobil massasi
85

---

Asosiy uzatmani loyiha hisobida ba’zi parametrlarni ma’lumotlar 
bazasidan yoki prototip avtomobildan olishga to‘g‘ri keladi. Asosiy 
uzatmaning loyiha hisobi uchun tanlab olinadigan asosiy parametrlar 
2
- 
jadvalga kiritiladi.
2
-jadval
№
Parametrlar
0
‘lchov
birligi
1
Asosiy uzatmaning turi
2
Shesternya va tishli g‘ildiraklar turi
3
Podshipniklar turi va soni
4
Asosiy uzatma asosiy detallarining materiallari (val, 
shesternya va tishli g'ildirak)
Asosiy uzatmaning loyiha hisobi uchun zarur bo‘lgan barcha 
parametrlar ma’lum bo‘lgach, asosiy uzatmadagi yuklanishlar va ular 
asosida asosiy uzatma asosiy detallarining kuchlanishlari (3-jadval) 
aniqlanadi hamda ruxsat etilgan kuchlanishlar bilan solishtiriladi.
- agar aniqlangan kuchlanishlar me’yorda bo‘lsa, asosiy 
uzatmaning printsipial sxemasi masshtabda chiziladi va xulosa qilinadi.
- agar aniqlangan kuchlanishlar me’yordan yuqori bo‘lsa, ularning 
miqdoriga moslab detallarning o‘lchamlari va materiallari qayta tanla- 
nadi, asosiy uzatmaning printsipial sxemasi masshtabda chiziladi va 
xulosa qilinadi.
3-jadval
№
Parametrl *r
O ‘lchov
birligi