A. M. Eshmuradov, D. T. Normatova

Rid-Solomon kodi orqali xatoliklarni tuzatish

Rid-Solomon kodlari (ingl. Reed-Solomon codes) – ma’lu- motlar bloklarida xatoliklarni tuzatishga imkon beradigan noikkilik davrli (siklli) kodlar hisoblanadi. Kod vektori element- lari bitlar emas, balki bitlar guruhlari (bloklari) hisoblanadi. Baytlar (oktetlar) bilan ishlaydigan Rid-Solomon kodlari juda keng tarqalgan. Rid-Solomon kodi BCHX-kodning xususiy holi hisoblanadi.

Hozirgi vaqtda kompakt-disklardan ma’lumotlarni qayta tiklash tizimlarida, shikastlanishlar bo‘lganida qayta tiklash uchun ma’lumotlarning arxivlarini yaratishda keng ishlatiladi.

Rid-Solomon kodi 1960-yilda Linkoln Massachusets texno- logik instituti xodimlari Irvin Rid va Gustav Solomon tomonidan ixtiro qilingan.

Samarador dekodlash algoritmlari 1969-yilda Elvin Berlekemp va Jeyms Messilar (Berlekemp-Messi algoritmi) tomonidan, 1997-yilda David Mandelbaum (Evklid algoritmini ishlatadigan usul) tomonidan taklif etilgan. Rid-Solomon kodi 1982-yilda kompakt-disklarni turkum ishlab chiqarishda birinchi marta qo‘llanilgan.