A. M. Eshmuradov, D. T. Normatova abonent kirish tarmoqlari

ZigBee texnologiyasining tavsifi
ZigBee  –  bu  IEEE  802.15  Low  Rate  Wireless  Personal  Area 
Network  (LR-WPAN  –  simsiz  shaxsiy  hisoblash  tarmog‘i) 
oilasidagi ma’lumotlarni simsiz uzatish tarmoqlarini qurish yangi 
texnologiyasi hisoblanadi.

---

71
ZigBee  o‘zi  tashkil  bo‘ladigan  va  o‘zi  qayta  tiklanadigan 
tarmoqlar  bo‘lib,  bu  ZigBee  asosida  tizimlarni  o‘rnatish  va 
qurishni  sezilarli  yengillashtiradi,  chunki  tugunlar  ma’lumotlar-
ning yetkazilish marshrutlarini mustaqil aniqlab tuzata oladi.
ZigBee  bu  yuqori  ishonchli,  rentabelli,  energiyaga  tejamkor 
protokol  bo‘lib,  monitoring  qilishi  (ma’lumotlarni  to‘plash)  va 
boshqarish  tarmoqlarini  qurish  uchun  mo‘ljallangan.  ZigBee 
tarmoqda ishlaydigan qurilmalar ta’minot yoqilganida o‘rnatilgan 
dasturiy ta’minot tufayli o‘zlari bir-birlarini topishni va tarmoqni 
shakllantirishni,  tugunlardan  biri  ishdan  chiqqanida  yoki 
xalaqitlar vujudga kelganida xabarlarning uzatilishi uchun yangi 
marshrutlarni o‘rnatishni biladi.
ZigBee  texnologiyasi  ham  «nuqta-nuqta»  va  «yulduz»  oddiy 
ulanishlarni amalga oshirish uchun, ham «daraxt» va «yacheykali 
tarmoq  (Mesh-tarmoq)  topologiyali  murakkab  tarmoqlarni 
tashkil  etish  uchun  ishlatilishi  mumkin.  Standart  korxonalar  va 
ofis  binolari  masshtablarida,  shuningdek,  lokal  taqsimlangan 
obyektlar  –  omborlar,  bozorlar,  posyolkalar  va  boshqalarda 
turli  xil  qurilmalar  yirik  tarmoqlarini  qurish  uchun  optimal 
hisoblanadi.
ZigBee  qurilmalarning  qamrab  olish  zonasi  ko‘plab 
parametrlarga,  birinchi  navbatda,  qabullagichning  sezgirligiga 
va uzatkichning quvvatiga bog‘liq bo‘ladi. Ochiq fazoda ZigBee 
tarmog‘idagi  tugunlar  orasidagi  masofa  yuzlab  metrlardan 
kilometrlargacha,  binolarda  esa  o‘nlab  yoki  yuzlab  metrlargacha 
o‘lchanadi.  ZigBee  ning  qamrab  olishi  tugunlar  orasidagi 
masofaga qaraganda sezilarli keng, chunki «ZigZag» modemining 
retranslatsiyalashi  hisobiga  qurilmalar  mustaqil  tarmoqni  hosil 
qiladi,  xabarlarni  retranslatsiyalashni  qo‘llaydi,  uzatiladigan 
ma’lumotlar yaxlitligi tekshiriladigan va AES protokoli bo‘yicha 
kriptohimoyalashli  ma’lumotlarni  paketli  uzatishning  o‘rnatilgan 
protokoliga ega.

---

72