A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

Tillarang qoraqat (Ribes aureum Pursh.) 
bo‘yi 2 m li buta. Y osh 
novdasi qizg‘ish rangda. Uning uch bo‘lakli mayda barglari navbat bilan 
joylashadi. Gullari sariq, to‘pgullari shingilcha holida tik joylashadi, ular 
xushbo‘y bo‘ladi, may oyida gullaydi. Mevasi sharsimon yoki bir oz 
cho‘ziq shaklda bo‘lib, avgust oyida yetiladi. Ayrim tuplarining m evasi 
qora, qizil-qo‘ng‘ir yoki sariq rangda, yeyiladi.
Qoraqat Shimoliy Amerikanipg g ‘arbidagi tog‘li hududlarida 
tarqalgan. MDH ning Yevropa qismida, G ‘arbiy Sibirda va M arkaziy 
Osiyoda ekiladi. Barglari va tilla rang gullari chiroyliligi uchun u k o ‘p 
ekiladi. Bundan tashqari, ihota o ‘rmon qatorlari barpo qilinadi. Q oraqat 
sovuqqa, qurg‘oqchilikka chidamli, barglarini to‘kmaydi va yosh 
novdalarini sovuq urmaydi. U yorug‘sevar bo‘ladi, biroq soya jo y d a 
ham o‘sa oladi. Shuning uchun daraxtlar tagida ham o ‘saveradi. Y er 
tanlamaydi, unumdor va unumsiz, sho‘rtob yerlarda o ‘sa oladi.
Qoraqat urug‘dan, vegetativ yo‘l bilan qalamchadan, ildizpoyasidan 
va parxish y o ii bilan ko‘payadi. U rug‘i nihoyatda mayda b o ‘ladi. 
Sepishdan oldin uch kun davomida stratifikatsiya qilish zarur. Uni ihota 
o ‘rmon qatorlarida, tuproqni yomg‘ir suvlari yuvib ketishdan saqlash 
maqsadida ko‘p ekish kerak. 0 ‘rmon qatorlari atrofiga ekilsa, m evasi 
ham yaxshi yetiladi, uni yig‘ib olish mumkin. Bu turkumning yana 
Ribes nigrum L., 
Ribes vulgare Lam., Ribes rubrum L. va R ibes
alpinum L. 
nomli turlari bor.

---

FILADELFUS YOKI SOXTA JASMIN (PHILADELPHIA)
TURKUMI
Filadelfus (Chubushnik) yoki soxta jasmin (Philadelphia)
turkumiga kiruvchi o ‘simliklar manzarali hisoblanadi. Bu o‘simliklar 
gullari juda chiroyli, yirik, xushbo‘y. Barglari doira shaklida joylashadi, 
cheti oddiy tishchali. Gullari shingilcha hosil qiladi, oq rangda. Mevasi 
yorilib ketadigan quruq k o ‘sakdan iborat, ichida u ru g i ko‘p boiadi. Bu 
buta parklarga ekiladi. H ar qanday noqulay sharoitda ham o ‘sa oladi. U 
qishki va yozgi qalamchalaridan ko‘payadi. Turkumning 40 ga yaqin 
turi va 20 dan ortiq shakllari bor. Ular ichida eng ko‘p tarqalgani