A. K. Igamberdiev S. Aliqulov traktorlar va qishloq xo’jaligi mashinalaridan foydalanish, texnik servis

Respublikamizning tuproq-iqlim sharoiti va qishloq xo„jalik ekinlarini 
etishtirishning o„ziga xos xususiyatlari traktorlarga muayyan talablarni qo„yadi.
Qishloq xo‗jaligi ekinlari etishtiriladigan maydonlar tog‗li, tog‗ oldi, tekislik 
va cho‗l mintaqalarda joylashgan bo‗lib, har bir mintaqaning o‗ziga xos xususiyatlari 
va ekiladigan ekinlari turlichadir. Bu holatlar qishloq xo‗jaligi ekinlarini 
etishtirishda maxsus traktorlardan foydalanishni taqqoza etadi.
Bunda foydalanish sharoitining ko‗rsatgichlariga , erning relefi, ekin 
maydonlarining shakli va o‗lchami, tuproqning solishtirma qarshiligi hamda ularga 
qo‗yiladigan agrotexnikaviy talablar asosiy mezonlar hisoblanadi. Katta maydonlarga 
ishlov berishda va og‗ir ishlarni bajarishda(er haydash, tekislash, chuqur yumshatish 
va boshqalar) umumiy ishlarga mo‗ljallangan baquvvat g‗ildirakli va zanjirli 
traktorlar ishlatiladi. 
O‗simliklar qator oralariga ishlov berishda traktor talabdagi agrotirqishga ega 
bo‗lishi, eng asosiysi, ekinlarga shikast etkazmaslik uchun traktor yurish qismining
eni (g‗ildirak shinasi va zanjirli lentani kengligi) o‗simliklarning ruxsat etiladigan 
himoya yo‗lagini ta‘minlashi va tuproqqa ko‗rsatadigan bosimi kam bo‗lishi kerak. 

---

75 
Bog‗dorchilik va uzumchilikda traktorlar nisbatan past bo‗yli va qisqa enli, 
sholichilikda yurish qismining eni katta bo‗lgan, tog‗ oldi va tog‗li mintaqalarda 
erdan balandligi past bo‗lgan va eni kattaroq bo‗lgan maxsus traktorlardan 
foydalanish maqsadga muvofiq hisoblanadi. 
Issiqxonalarda agrotexnik tadbirlarni bajarish uchun kichik (mini) 
traktorlardan foydalanish yuqori samara beradi.
13.2-§. Texnikalarini boshqarishda “Inson-mashina-muhit” tizimi 
 
Texnikani boshqaruvchi operatorni faoliyati davrida mashinaning barcha 
tavsiflarini ta‘minlaydigan va shu bilan bir vaktda operatorning xotirasi va fikrini 
charchatmasdan barcha axborotni kabul kilish xamda kayta ishlash imkonini 
beradigan axborat modelini yaratish ergonomika tizimining asosiy vazifasi 
xisoblanadi. 
Qishloq xo‗jaligi texnikalarining ergonomik ko‗rsatgichlariga mehnatni 
sanitar-fiziologik sharoitlari, texnik va texnologik xizmatlar ko‗rsatishga qulayligi, 
mehnat havfsizligi, estetik va boshqa sharoitlar kiradi.
Ma‘lumki, operatorni mexnat faoliyati samarali bo‗lishini va operator uchun 
kulay sharoitlar yaratilishini ta‘minlash maxsus tizim, ya‘ni,