A. J. Tuychiyev Iqtisoiyot fanlari doktori, professor

 
Bir tekis (to’g’ri chiziqli) usul;
 
 
Bajarilgan ishlar hajmiga mutanosib usul (ishlab chiqarish usuli);
 
 
Asosiy vositalar foydali xizmat qilish muddati yillar sonining 
yig’indisi bo’yicha hisobdan o’chirish usuli (kumulyativ usul);
 
 
Kamayib boruvchi qoldiq usuli.
 
Auditor korxonada ushbu usullardan bittasi tanlab olinib, hisob yuritish 
siyosati
 
to’g’risidagi buyruq bilan rasmiylashtirilganligini aniqlashi lozim. 
Shuningdek, tanlangan usulning hisobot yili davomida o’zgarmaganligiga, agar 
o’zgargan bo’lsa sababini va bu haqda hisob yuritish siyosati to’g’risidagi 
buyruqqa o’zgartish kiritilganligiga e’tibor berishi kerak. Asosiy vositalar 
ob’ektlarining foydali xizmat qilish muddatlari ularni balansga qabul qilish paytida 
aniqlanadi. Amortizatsiya hisoblash asosiy vositalar ob’ektlarining butun foydali 
xizmat qilish muddati davomida to’xtatilmaydi. Faqat korxona rahbarining 
qaroriga muvofiq qayta jihozlash (rekonstruktsiya) va zamonaviylashtirish 
(modernizatsiya) uchun o’tkazilgan, hamda konservatsiyaga qo’yilgan asosiy 
vositalar bundan mustasno. Amortizatsiya ajratmalari hisoblash yillik summasi 
quyidagicha aniqlanadi: 
Bir tekis (to’g’ri chiziqli) usulda
-
muayyan asosiy vosita ob’ektining 
dastlabki qiymati, amortizatsiya me’yori va foydali xizmat qilish muddatidan kelib 
chiqib aniqlanadi.
 

---

330 
Bajarilgan ishlar hajmiga mutanosib usul (ishlab chiqarish usuli)
 
bo’yicha 
amortizatsiya hisoblash faqat asosiy vositadan foydalanish natijasiga asoslanib, uni 
hisoblash chog’ida vaqt oralig’i rol o’ynamaydi. Masalan, stanokning dastlabki 
qiymati 800000 so’m,qoldiq qiymati 50000 so’m va foydali xizmat qilish muddati 
davomida ishlab chiqarishi lozim bo’lgan mahsulot esa 60000 dona mahsulot. 
Bunda 1 dona mahsulotga to’g’ri keladigan amortizatsiya xarajatlari quyidagicha 
aniqlanadi: