A. I. To’rayev, F. F. Axrorov, M. M. Rahmatov

Harbiy boshqaruv tizimidagi mansab va unvonlar. 
Sipohsolor-
amirlikda bosh qo’mondon shunday unvonni olgan. 
U sulolaning eng ishonchli, asosan shu xonadon namoyondasi 
tayinlangan. 
Hojib 
ul-buzrug-
Bayhaqiyning 
yozishicha 
g’aznaviylar 
davlatida bosh qo’mondon unvoni hisoblangan. 
Salar-i G’ulomon-
bosh sarkarda hojib ul-buzrugdan keyingi 
maqomda turgan. Bayhaqiyning yozishicha, Salar-i G’ulomon saroy 
mahkamasining yetakchisi bo’lib, lekin Ma’sud hukmronligi davrida 
Salar-i G’ulomon bosh sarkarda bir xil mavqeda turgan. 
Aridlar-
g’aznaviylar davlatida qo’mondonlardan biri. 
Katxudolar-
g’aznaviylar davlatida qo’mondonlardan biri. 
Hojib-
g’aznaviylar davrida oliy harbiy unvonlardan biri. 
Salor-
amirlikdagi yuqori darajadagi harbiy lashkarboshi. 
Sarxang-
amirlikdagi o’rta darajadagi harbiy lashkarboshi. 
1
Ҳaсанов.Ф. Турон халқлари ҳарбий санъати. -T.: “Давлат илмий нашриёти”, 2018. -
Б.248. 
2
Ҳaсанов.Ф. Турон халқлари ҳарбий санъати. -T.: “Давлат илмий нашриёти”, 2018. -
Б.249. 

---

51 
Muqatila-
ular erkin arablardan tuzilgan arab harbiy guruhi. 
Silohdor
-qurol-yarog’ ta’minotchisi. 
Naqib
-asosan qo’shinni qay holatda tuzilishi va joylashtirilishi 
haqida buyruq berilib, qachonki jang boshlanganda ular o’sha buyruq 
ostida saflanishgan. 
Xayl-
amirlikdagi bir necha o’n otliqlar boshlig’i. 
Xayltoshi-
o’n harbiy bo’linmani yetakchisi hisoblangan. Biroq 
bu bizga harbiy unvon emas, balki tuzilmadek tuyuladi tarixchi 
Muhammad Nozimning fikriga ko’ra. 
Naqib-i 
xayltoshin
-beshyuz 
xayltoshlar 
yetakchisi. 
Bayhaqiyning ma’lumotiga ko’ra, Marvdagi Saljuqlarga qarshi 
Dandanakon janglarida qo’shinning asnaf (asosi)ni tashkil qilgan.