A. I. To’rayev, F. F. Axrorov, M. M. Rahmatov

Somoniylar davlatida davlat boshqaruv tizimi. 
Dargohdagi mansab va unvonlar tartibi. 
Amir-
davlat boshqaruvchi oliy hukmdor.
 
Xojibi buzrug 
(ulug’ hojib)
-
saroydagi eng ulug’ mansabdor 
bo’lib, unga saroy ahliga ko’z-quloq bo’lib turish vazifasi yuklatilgan 
edi. 
Sohibi xaros (
saroy soqchilari boshlig’i
)-
amiri xaros oliy 
hukmdor farmonlarini ijro etuvchi bo’lganligi sababli, odamlar undan 
hukmdordan ko’ra ko’proq qo’rqar edilar. 
Bosh hojib-
dargoh hamda boshqa muhim davlat idoralarining 
xafsizligini amalga oshirish xizmatini olib borgan.
Vakil-
saroydagi barcha xo’jalik ishlarini boshqargan. Bu lavozim 
saroydagi eng e’tiborli kishilardan biri hisoblangan. 
Sharbatdor-
amir sharobxonasining boshlig’i.
 
Dasturxonchi-
amirning oziq-ovqatiga javobgar shaxs bo’lgan. 
Tashtadorlar-
amir hammomlari va hovuzlarining boshlig’i. 
Uning qo’l ostida bir necha mulozimlar bo’lgan. Tashtadorlar amirga 
juda yaqin odamlar bo’lgan.
 
Ot boqarlar-
amir otxonalari boshlig’i. U amirga qarashli minib 
yuriladigan otlarga egalik qilgan.
 
Xo’jalik Bekasi-
saroydagi xo’jalik ishlari bajargan. 
Devondagi mansab va unvonlar. 
Vazir yoki Xo’jayi kalon-
davlatdagi barcha ma’muriy, siyosiy 
va xo’jalik muassasalarini nazorat qilgan. Bundan tashqari barcha 
harbiy kuchlarni ham boshqargan. 
1
Муртазаев.Р.Ҳ. Ўзбекистон тарихи. -T.: 2005. -Б.138. 
2
Баракаев.Ж, Ҳайдаров.Й. Бухоро тарихи. -T.: “Ўқитувчи”, 1991. -Б.43. 

---

36 
Mustavfi-
moliyaviy ishlar ustidan nazorat olib borilgan. U 
xazinani ham boshqargan.