A. G. Smolovning ko‘rsatishicha, shaxs psixologiyasi o‘z ichiga quyidagilarni oladi

Shaxsga faktorli yondashuv. Shaxs — alohida individ, mohiyatan yaxlit ijtimoiy-axloqiy olam. U oʻzida inson mohiyatini, uning mavjudot sifatidagi qadriyatini mujassam etadi.

• 
  Shaxs ijtimoiy-gumanitar fanlarda oʻz yoʻnalishi, tadqiqot obʼyekti va maqsadi nuqtai nazaridan turlicha talqin etiladi.
  

U oʻta murakkab, ziddiyatli, qarama-qarshi, oʻzini oʻzi inkor etadigan mavjudot sifatida, biologik, fiziologik, ijtimoiy, maʼnaviy, ruhiy, axloqiy va estetik aqlidrok, tafakkur obʼyekti sifatida, hatto, falsafiy va mantiqiy, yashash huquqi va hayot mantigʻi jihatidan tadqiqot manbaiga aylanishi mumkin. har tomonlama oʻrganish maqsadida turli Shaxs fenomeni (takrorlanmas) inson olamining butun murakkabliklarini oʻzida mujassam etadi.
Shaxs fenomeni (takrorlanmas) inson olamining butun murakkabliklarini oʻzida mujassam etadi.
Uni har tomonlama oʻrganish maqsadida turli davrlarda tadqiqot olib borilgan. Ayniqsa, sharqda u yuksak axloqiy maʼnaviy meʼyorlar orqali tushunilgan va oliy xilqat, bebaho qadriyat deb hisoblangan.
Inson Sh. sifatida komillikka intiladi, hayot mazmunini boyitadi, shu asosda kishilik jamiyatining goʻzal va farovon boʻlishiga ehtiyoj sezadi.
* Shaxs psixologiyasi XX asrning birinchi o‘n yilligida eksperimental fangga aylandi.
* Biroq nazariy tadqiqotlar ancha oldinroq amalga oshirila boshlangan.


SHaxsni eksperimental o‘rganish… Rossiyada A.F.Lazurskiy, angliyada G.Ayzenk va R.Kettellar tomonidan boshlab berilgan.
Eksperimental davrning eng muhim vazifasi normal shaxsni baholashning ishonchli va validlikka ega test metodlarini ishlab chiqishdan iborat.
M: XX asrning 30-yillarini oxirida shaxs psixologiyasida tadqiqot yo‘nalishlarining faol differentsiatsiyasi boshlandi. Natijada XX asrning ikkinchi yarmida shaxs psixologiyasida o‘rganiladigan ko‘plab yondashuv va nazariyalar vujudga keldi.
A.G.Smolovning ko‘rsatishicha, shaxs psixologiyasi o‘z ichiga quyidagilarni oladi:

• 
  shaxsning tarkibi- sub‘ektning faoliyat sub‘ekti sifatida namoyon bo‘lishi, o‘zligini anglash
  

hissini shakllantirish va barqarorligini ta‘minlash;
-umumiy psixik jarayonlar, insonga shaxsiy va individual tajriba orqali boshqarish imkonini beradi;
- individual tafovutlar va individual xususiyatlar;
-o‘zini-o‘zi boshqarishga va bashorat qilishga qobiliyat.
Model - tilda ommabop qilib tasvirlanadigan o’zgaruvchanlikka asoslangan; «tillik shaxsni» barqaror aniqlanadigan 5 faktor ifodalaydi.
Ularga quyidagilarni kiritish mumkin:
-ekstraversiya (jalb kilmok) – kirishimlilik, g’ayratlilik yoki xotirjamlik, passivlik.
-xayrixoxlik (yokimtoylik) – mexribonlik, ishonuvchanlik, yoki dushmanlik, egoizm, ishonchsizlik.
-vijdonlik (ishonchlik) – xamjixatlik, jiddiy, ishonchli yoki beg’am, e‘tiborsizlik, ishonchsizlik.
-emotsional barkarorlik – zaiflik, vazminlik, qat‘iyatlik yoki nevrotizm – nervozlik, jizzakilik.
-madaniyatlilik, tajribaga ochiqliq – spontanlik, kreativlik yoki cheklanganlik, o’rtamiyonalik, qiziqishlar torligi