A. D. Kayumov gruntshunoslik


-rasm. Gruntlarni uch o‘qli siqish bilan sinovchi asbob



Download 8,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/147
Sana30.06.2021
Hajmi8,96 Mb.
#105332
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   147
Bog'liq
gruntshunoslik

3.27-rasm. Gruntlarni uch o‘qli siqish bilan sinovchi asbob. 
 
 


150
 
 
 
3.28-rasm. Gruntlarni uch o‘qli siqishda chegaraviy kuchlanish uchun Mor 
diagrammasi. 
 
 
 Bog„langan  gruntlarning  (gilli  va  lyossli)  surilishga  qarshiligining  sinov 
usullari.  Bog„langan  gruntlarning  surilishga  qarshiligi  murakkab  tabiatga  ega 
bo„ladi  va  ichki,  shuningdek  tashqi  omillar  bilan  aniqlanadi.  Ichki  omillarning 
(gruntlar  tarkibi,  strukturasi,  teksturasi)  ta‟siri  grunt  elementlari  orasidagi 
bog„lanish  kuchi  va  ishqalanishi  orqali  namoyon  bo„ladi.  Tashqi  omillar 
uslublarining  ta‟sirini  (tartibi,  sinovga  namunani  tayorlash  sharoiti)  va  normal 
bosimning  miqdorini  aks  ettiradi. Bog„langan  gruntlarni  surilishga  sinashni  ikkita 
asosiy uslubi farqlanadi: 1) total kuchlanish usuli va 2) samarador kuchlanish usuli. 
Birinchi holatda Kulon tenglamasidan quyidagi shakldan foydalaniladi: 
                                                 
c
tg





,                                                (3.43) 
Ikkinchi holatda 
                                
1
1
1
1
1
)
(
c
tg
c
tg
U
w










,                            (3.44)  
bu  yerda  υ,  υ
1
,
 
s,  s
1
  -  mos  ravishda  total  va  samarador  kuchlanishda  ichki 
ishqalanish burchagi va bog„lanish kuchi deb ataluvchilar; 
w
U
- g„ovaklik bosimi.  
 
Bog„langan  gruntlarning  surilishga  qarshiligi  ularning  g„ovakligi  va 
namligiga  sezilarli  bog„liq  bo„ladi,  ularning  oshishi  bilan  kamayadi.  Bog„langan 
gruntlarning  g„ovakligi  va  namligi,  struktura  va  tekstura  komponentlari  surilish 
jarayonida  normal,  shuningdek  urinma  kuchlanish  ta‟sirida  o„zgaradi.  Shuning 
uchun  surilishga  sinashda  olinadigan  natijalar  sinov  tartibiga,  birinchi  galda  yuk 
qo„yish tezligiga va derenajlash sharoitiga katta darajada bog„liq bo„ladi.  
 
Bog„langan  gruntlarda  foydalanilayotgan  sinov  usuliga  bog„liq  holda 
gruntlarning  mustahkamligining  har  xil  ko„rsatkichlari  olinadi.  Shuning  uchun 


151
 
 
gruntlarning  mustahkamligi  to„g„risidagi  ma‟lumotlar  bilan  inshootlarni  ratsional 
loyihalashni  ta‟minlash  uchun  mustahkamlikning  ko„rsatkichlarini  aniqlashda 
shunday  uslubini  qo„llash  kerakki,  bunda  inshootlardagi  gruntlarni  ishlashini 
yuqori darajada modellashtirish mumkin bo„lsin.  
 
Bog„langan  gruntlarni  surilishga  qarshilik  ko„rsatkichlarini  aniqlash  uchun 
sinov tartibini uchta tavsifi mavjud [9]. 
 
1. Konsolidatsiyalanmagan-drenajlanmagan sinov (NN-surilish), shuningdek 
tezlashgan  yoki  bekik  tizim  bo„yicha  surilish  (3.29-rasm).  Buzilish  shunday 
tezlikda  ro„y  beradiki,  unda  gruntlarning  zichligi  va  namligi  o„zgarmaydi. 
Gruntlarni tez surishda ortiqcha g„ovaklik bosimi hosil bo„ladi. Bog„langan to„liq 
nam  shimdirilgan  NN-surishda  uni  surilishga  qarshiligi  asosan  bog„lanish  kuchi 
ko„rsatkichlari bilan tavsiflanadi. 
2.  Konsolidatsiyalashgan-drenajlangan,  shuningdek,  sekin  yoki  ochiq 
tizimdagi  surilish  deb  ataluvchi  (3.29-rasm)  sinov  (KD-surilish).  Grunt 
konsalidatsiya  to„liq  tugallanguncha  berilgan  normal  bosim  ostida 
qo„shimcha  ushlab  turiladi.  Keyin  suruvchi  kuch  shunday  tezlik  bilan 
beriladiki,  bunda  gruntlarning  g„ovaklik-namligi  amaldagi  yuk  bilan 
muvozanat holatga o„ta olsin va g„ovaklik suvida ortiqcha g„ovaklik bosimi 
hosil  bo„lmasin.  KD-surilishda  gruntlar  solishtirma  bog„lanish  va  ichki 
ishqalanish  burchagi  bilan  tavsiflanadigan  eng  yuqori  mustahkamlikka 
erishadi. 
 
 

Download 8,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish