A. D. Kayumov gruntshunoslik

Konsistensiya ko‘rsatkichining qiymati bo‘yicha bog‘langan gruntlarning 
nomi  
Gruntlarni nomi 
Konsistensiya 
ko„rsatkichini qiymati 
Supeslar 
qattiq 
plastilinli 
oquvchan 
I
L
< 0 
0  ≤ I
L
≤ 1 
I
L
> 1 
Suglinok va glinalar 
qattiq 
yarimqattiq 
qattiqplastikli 
yumshoqplastikli 
oquvchanplastikli 
oquvchan 
I
L
< 0 
0  ≤ I
L
≤ 0,25 
0,25 <I
L
≤ 0,50 
0,50 <I
L
≤ 0,75 
0,75 <I
L
≤ 1,00 
I
L
>1,00 

---

97
 
 
 
 
Plastiklik  soni,  shuningdek  gilli  fraksiyalarning  plastiklik  ko„rsatkichlarini 
hisoblash uchun ham ishlatiladi: 
                                                          
C
P
P
M
I
K

,                                               (3.4) 
 
bu yerda M
S
 – gil zarralarining foizdagi miqdori (d<0,005). 
 
Berilgan  sharoitda  bu  ko„rsatkich  qancha  katta  bo„lsa,  gil  fraksiyalarining 
minerallarini,  gruntlarning  plastiklik  holati  chegarasida,  suvni  bog„lab  olish 
qobiliyati  shuncha  katta  bo„ladi.  Bu  ko„rsatkichning  miqdoriga  qarab  hamma 
bog„langan  gruntlar  uch  guruhga  bo„linadi:  1)  yuqori  faol  kolloidli  gruntlar  – 
K
R
≥1,25;  o„rtacha  faol  kolloidli  gruntlar  –  0,75<K
R
<1,25;  past  faol  kolloidli 
gruntlar  -  K
R
≤0,75.  Gilli  gruntlarda  yuqori  kolloidli  faollikka  montmorillonit 
guruhidagi  minerallar  ega  bo„ladi,  past  kolloidli  faollikdagi  gruntlarda  –  kaolinit 
guruhi minerallari .