A. D. Kayumov gruntshunoslik



Download 8,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet36/147
Sana30.06.2021
Hajmi8,96 Mb.
#105332
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   147
Bog'liq
gruntshunoslik

Erkin suvlarErkin yoki gravitatsion suvlar immobillashgan va gravitatsiya 
suvlariga bo„linadi. Immobillashgan suvlar gruntning yopiq g„ovakliklarida bo„ladi 
va  gravitatsiya  kuchlari  ta‟sirida  harakatlana  olmaydi.  Gravitatsiya  yoki  oquvchi 
suvlar  gravitatsiya  ta‟sirida  harakatlanadi.  Agar  gravitatsiya  suvlari  grunt  suvlari 
sathidan  yuqorida  tursa,  ular  asosan  vertikal  yo„nalishda  (singib  kiruvchi 
gravitatsiya  suvi)  harakatlanadi.  Grunt  suvi  oqimining  gravitatsiya  suvlari 
gorizontal  yo„nalish  bo„yicha  harakatlanadi.  Gruntda  maksimal  miqdorda 
bog„langan  suvlar  (hamma  turdagilari)  bo„lganda  va  g„ovakliklar  gravitatsiya 
suvlari bilan to„liq to„lganda,  gruntning to„liq suv sig„imi  (W
o
)  tushunchasi  bilan 
tavsiflanadi.  Gruntda  gravitatsiya  suvining  miqdori  to„liq  va  kapillyar  suv 
sig„imlarining orasidagi farqlari bilan belgilanadi. Agar gruntda yirik kapillyarlari 
bo„lmagan g„ovaklik bo„lmasa, to„liq suv sig„imining qiymati kapillyar suv sig„imi 
qiymati  bilan  mos  kelishi  mumkin.  Bu,  gruntda  erkin  suv  yo„q  deganidir. 
Aksincha, makrog„ovakliklar bo„lganda gruntning to„liq suv sig„imi qiymati uning 
kapillyar suv sig„imining qiymatidan sezilarli katta bo„ladi.  
Jinslar suvga to„liq to„yinganda va ularda gazlar bo„lmaganda g„ovaklikning 
hajmi g„ovaklikdagi suvning hajmiga teng bo„ladi. Takidlanganlardan kelib chiqib, 
to„liq suv sig„imini suv massasining grunt skeleti zichligiga nisbati bilan aniqlash 
mumkin: 
                                            
d
w
O
n
W



,                                               (1.7) 
 
bu yerda W
O
 – to„liq suv sig„imi,  n – g„ovaklik, ρ
w
 – suvning zichligi,  ρ
d
 – grunt 
skeletining zichligi. 


51
 
 
Gravitatsiya  suvlari  oddiy  suvning  hamma  xossasiga  ega  bo„ladi.  O„zida 
erigan  tuz  va  gazlarni  saqlaydi,  shuningdek  kolloid  holatdagi  moddalar  bo„lgani 
uchun  kimyoviy  tarkibi  bo„yicha  har  xil  bo„lishi  mumkin.  Grunt  suvlarida 
bo„ladigan  moddalarning  miqdori,  suvning  umumiy  mineralizatsiyasi  deb  ataladi 
va  keng  miqdorda:  litrida  bir  necha  yuz  milligramdan  bir  necha  yuz  gramgacha 
o„zgarishi  mumkin,  shuni  ham  ta‟kidlash  kerakki  dengiz  suvining  sho„rligi 
taxminan 35‰ tashkil qiladi. Yer osti suvining mineralizatsiyasi, odatda, chuqurlik 
oshishi  bilan  oshadi.  Suvda  yeriydigan  tuzlarning  eng  ko„p  miqdori  tuzli  foydali 
qazilma  konlari  bor  tumanlarda,  shuningdek  cho„l  va  yarim  cho„l  hududlarda 
uchraydi. 
 

Download 8,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   32   33   34   35   36   37   38   39   ...   147




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish