A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

Personal  bilan  suhbatlashish  (interv’yu  olish)  ish  jarayonini  tahlil  etish  uchun 
zarur axborot olishga qaratilgan. 
So’roqnoma — eng kam xaraj-at talab etadigan usul bo’lib, personalning fikr-
mulohozalarini so’roqnomalar orqali o’rganishni ko’zda tutadi. 
Faol kuzatuv — ish vaqtini xronometraj qilish maqsadiga qaratilgan. 
Personal  to’g’risida  keng  ko’lamli  axborot  to’plashga  qaratilgan  yuqoridagi  barcha 
uslublardan  turli  shakllarda  foydalanish  mumkin.  Ammo,  bu  uslublardan  foydalanishda  albatta, 
quyidagi tamoyillarga rioya qilish kerak: 
1. Muvofiqlashtirish,  me’yorlash,  ma’muriy  choralar  (rahbarlik  vakolatlaridan 
foydalanish), yo’riqnoma, ruxsat berish. 
2. Iqtisodiy rag’batlantirish, mukofotlash, foyda taqsimotida ishtirok, ijtimoiy to’lovlar, 
moliyalash,  personal  uchun  xarajat-larni  tahlil  etish,  iqtisodiy  mezonlarga  qarab  baholash, 
kreditlash. 
3.  Personal  marketingi,  mehnat  faoliyatini  tashkil  etish,rejalashtirish,  prognozlash, 
mavjud, tarixan tarkib topgan kadrlar boshqarmasi tizimini tahlil etish. 
4. Ijtimoiy-psixologik qiziqtirish, ishontirish, tarbiyalash, amaliy va shaxsiy xislatlarini 
baholash,  attestatsiyadan  o’tkazish,  ijtimoiy  masalalar,  mojarolar  va  tanglik  holatlarni  hal 
etish, moslashtirish, kasbga yo’naltirish, shaxsiylashtirish. 
5. Huquqiy-professional  himoya,  shartnomalar  tuzish  va  ularga  amal  qilinishini 
tekshirish, huquqiy ruxsat berish va muvofiqlashtirish. 
Umuman  olganda  personalni  o’rganishning  zamonaviy  uslublari,  birligidan,  xodimlar 
salohiyatini aniqlash uchun ularning shaxsiy xislatlari va qobiliyatlarini, ikkinchi tomondan 
korxona  (firma)ni  rivojlantirish  istiqbollari  hamda  ish  faoliyatining  yangi  yo’nalishlarini 
hisobga  olgan  holda  personalga  qo’yiladigan  miqdor  va  sifat  talablarini  o’rganishni  talab 
qiladi. 
Personalni  boshqarishning  “yuqoridan  quyiga”  tizimi  kadr-larni  tanlash,  baholash, 
rag’batlantirish  va  rivojlantirish  bo’yicha  qaror  qabul  qilishni  markazlashtiradi. 
Boshqaruvning “quyidan yuqoriga” tizimi esa qaror qabul qilishni barcha darajalar bo’yicha 
taqsimlaydi. 
Personalni  boshqarishni  tashkil  etishda  ijro  mas’uliyati  guruhga  yoki  shaxsga 
yuklatilishi muhim ahamiyatga egadir. 
Ishlab chiqarish topshirig’ini guruh bilan ijro etish tizimi personalni tanlashda ijtimoiy 
o’zaro muvofiqlikka alohida e’tibor qaratilishini talab qiladi.