A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

noib  va  tuman  boshliqlari  tomonidan  boshqa-riltan.  Bu  boshqaruv  rahbarlarining 
aksariyati  harbiylar-amirlar  bo’lgan.  Har  bir  shahar  va  viloyatlarning  moliya  devoni, 
qozisi, muftisi, mutavallisi va muxtasibi bo’lgan. 
Buyuk  Sohibqiron  ishning  ko’zini  biladigan  tadbirkor,  qobiliyatli  insonlarni 
yuksak qadrlagan. “Tajribamda ko’rilgankim, azmi qat’iy, tadbirkor, xushyor, jang ko’rgan, 
mard, shijoatli bir kishi, mingta tadbirsiz, loqayd kishidan yaxshiroqdir. Chunki tajribali bir 
kishi minglab kishiga ish buyuradi”
1
. 
Amir  Temurning  boshqaruvni  mukammal  tashkil  etishi,  intizomga  qat’iy 
rioya  etilishi  ulkan  saltanatni  muvaffaqiyatli  idora  etish,  beqiyos  bunyodkorlik 
ishlarini amalga oshirish imkonini berdi. 
Boshqaruv  nazariyasi  va  amaliyoti  rivojlanishiga.  XVII  -  XVIII  asrlardagi 
sanoat  inqilobi  juda  katta  ta’sir  ko’rsatdi.  Bug’  dvigatelining  ixtiro  qilinishi  bilan 
korxonalar uchun manufak-tura xo’jaligi chegaralari juda torlik qilib qoldi. Fabrikalarni 
rivojlashtirish uchun sarmoyaga bo’lgan ehtiyoj keskin o’sdi. Bu esa aksiya kapitaliga 
keng  yo’l  ochib  berdi.  Ana  shunday  sharoitlarda  boshqaruv  faoliyatining 
mushkullashib  ketganligi  bu  sohada  yollanma  boshqaruvchilar  va  mutaxassislarning 
paydo bo’lishiga olib keldi. Aksiyador mulk egalari o’z manfaatlarini amalga oshirish 
vako-latini,  buning  uchun  zarur  bo’lgan  barcha  huquqiy  me’yorlarni  ishlab  chiqqan 
holda  boshqaruvchi  menejerlar  ixtiyoriga  berdilar.  Bu  jamiyat  taraqqiyotida  g’oyatda 
muhim bosqich bo’ldi. 
1776  yilda  shotlandiyalik  olim,  professor  Adam  Smit  tomonidan nashr etilgan 
“Xalqlarning  boyligi  tabiati  va  sabablarini  tadqiq  qilish”  asari  erkin  bozorga  ega 
bo’lgan iqtisodiy jamiyat taraqqiyotining nazariy asosi, qisman ijtimoiy modeli bo’ldi. 
Bu mumtoz asardagi shaxsiy rag’bat va mehnatning chuqur taqsimoti g’oyasi menejment 
nazariyasini sifat jihatidan yangi bosqichga ko’tardi. 
Amerikalik muhandis-mexanik  Frederik Teylor ilmiy menejmentning  asoschisi 
hisoblanadi.  Uning  “Sex  menejmenti”  (1903)  va  “Ilmiy  menejment  tamoyillari  va