A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

Mehnatga 
haq to’lashga talablar 
esa (9.14- rasm) dinamik va o’zgaruvchan tusga egadir. 
 
 
Mehnatga  haq  to’lashni  tashkil  etish  vositasi  (mexanizmi) 
mehnat 
me’yorlarini  mehnatga  haqto’lash  me’yorlari  bilan  bog’laydigan  ijtimoiy,  iqtisodiy, 
texnik, tashkiliy va psixologik chora-tadbirlar majmuasidan iboratdir. 
Mehnatga  haqto’lashni  tashkil  etish  ikki  bosqich:  ishlab  chiqish  va 
I 
Asosiy ish 
haqini 
shakllan-
tirish usuli 
Turli tarif 
setkalari 
asosida 
Tarifsiz haq 
to’lash tizimi 
asosida 
Yagona  tarif 
setkalari 
asosida 
 
Ishbay  
Vaqtbay  
II 
Mehnatga 
haq to’lash 
shakllari 
III 
Rag’batlan-
tirish tizimlari 
yoki vositalari 
An’anaviy 
tizimlari  
Yangicha 
yondashuv-
larini ishlab 
chiqish 
9.14-rasm. Mehnatga haq to’lashni tashkil 
etish 

---

 
180 
muvofiqlashtirishdan iboratdir. 
Tarif shartlarini ishlab chiqish bosqichlarida:
 
—
 
mehnatning sifati baholanadi; 
—
 
birinchi  razryad  tarif  stavkasi  yoki  asos  vazifasini  o’taydigan  maosh 
miqdori belgilanadi; 
—
 
razryadlar (lavozim kategoriyalari) miqdori aniqlanadi; 
—
 
razryadlararo koeffitsientlar belgilanadi; 
—
 
tarif  setkasi  yoki  lavozim  maoshi  quyi  nuqtalari  o’rtasidagi  tafovut 
belgilanadi. 
Shundan  so’ng  ish  haqining  tarif  va  tarif  ustki  qismlarini,  tarmoq  ichki, 
tarmoqlararo  va  hududiy  stavka  va  maoshlarni  tabaqalashtirishni  tegishli  ravishda 
bog’lash,  mehnatga  haq  to’lash  tarkibi,  shakli  vatizimlarini  ishlab  chiqish  ko’zda 
tutiladi.