A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

I. N u k le o z id ta b ia tli k a y ta la m a tr a n s k r ip t a z a n i n g ingib i-
to r la r i N IO T . 
Bular modifikatsiya qilingan anomal (defektli) 
nukleozidlar bo'lib. uch fosfatli hosilalarga aylanish siklidan ke- 
yin qaytalama transkriptaza fermentining ingibitori bo’lib qoladi. 
Bunday ta ’sir qaytalama transkriptazaning tarkibiy qismining ta- 
biiy komponentlari bilan konkurentsiyaga kirishish hisobiga ham­
da DNK zanjirini terminatsiyalash oqibatida provirus DNKsining 
sintezini to'xtatish hisobiga yuzaga chiqadi. Bu guruh preparatlari 
OlVga qarshi kuchsizroq ta'sir qiladL viruslarning ularga chidam- 
liligi sekin rivojlanadi (lamivudin bundan mustasno- unga chidam- 
lilik tezda rivojlanadi). Ushbu guruhga quyidagi preparatlar kiradi:
1. 
A z id o tin iid in (z id o v u d in , re tro v ir, tim a z id ; G la x o -S m ith
K lin e) - A Z T , Z D V . 
Timidinning tabiiy analogi bo'lib. 1985- yili 
OIV infeksiyasini davolash uchun taklif qilingan va uzoq vaqt mo- 
baynida eng samarali preparat bo'lib qolgan. Azidotiniidin OIV-1 
va OIV-2 larning CD4 limfotsitlar. makrofaglar monotsitlar ichi-
174
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

da replikatsiya qilishini to'xtatadi, gematoensefalit barerdan o 'ta- 
di. O g 'iz orqali qabul qilinganda 60 % prcparat so'riladi. asosan. 
buyraklar orqali chiqariladi, shuning uchun buvrak kasalligi bor be- 
m orlarga ehtiy otlik bilan beriladi. sutkalik dozasi biroz pasaytirila- 
di. Katta yoshdagi bem orlar uchun preparatning optimal sutkalik 
dozasi 600 mg ni tashkil qiladi. uni 3 yoki 2 m arotabaga b o i i b
beriladi. Bolalarda dozasi tananing 1 n r yuzasiga 9 0 - 1 8 0 mg dan 
t o 'g 'r i keladi.
Preparatning dozasi kasallikning qaysi davrda ekanligiga. suyak 
iligi qay darajada saqlanib qolganligiga. bem orning ogMrligiga. 
davolashni qanday qabul qilayotganiga qarab aniqlanadi. K o 'pin - 
cha o 'rtacha dozasi 300 mg dan kuniga 2 mahal beriladi. Sutkalik 
m aksim al dozasi 1.5 gr ni tashkil etadi. Asoratlari:. asosan, katta 
dozada berilishi va uning suyak iligiga toksik ta'siri bilan bog'liq. 
Bular orasida anemiya, neytropeniya. leykopeniya, trombotsitope- 
niya kabilar k o 'p r o q kuzatiladi, undan tashqari ko 'n g il avnishi. 
qayt qilish. qorinda o g 'riq . lipodis-trofiya. bosh o g 'r ig 'i. bosh ayla- 
nishi. terida toshm alar paydo bo'lishi. qichishish. harorat ko'tari- 
lishi. k o 'p terlash. miopatiya. paresteziya, uyquchanlik, depressiya. 
tez-tez sivish. gepatomegaliya. jig arn in g y o g 'li distrofiyasi. bili­
rubin va fermentlar m iqdorining ortishi uchrab turadi. Preparatga 
tu rg 'u n lik uni 6 oy qabul qilgandan key in rivojlanadi.