A. B. P a k ir d in o V u. A. V a L i X o n o V

O I V i n f e k s i y a s i d a s u y a k i l i g i d a g i ( k e m i k d a g i ) o ‘z g a r i s h l l a r
T ek sh irilu v ch i ob y e k t
O I V in f ek siy a s in in g
erta bosq ichi
O I V in f e k siy a s in in g
kech k i b o sqichi
G r a n u l o t s i t a r q a to r
E r i t r o t s i t a r q a t o r
M e g a k a r i o t s i t a r q a t o r
L i m f o t s i t l a r
P l a z m o t s i t l a r
M e ’y o r d a / g i p e r p l a z i y a
M e ’v o r d a / g i p e r p l a z i ) a 
M e ' y o r d a g i p e r p l a z i y a
T - h u j a y r a l a r t i n c h y o k i
fa o l h o l a t d a
M i q d o r i o r t g a n
G i p o p l a z i \ a 
G i p o p l a z i y a
G i p o p l a z i v a
Kasallikning 
erta 
bosqichlarida giperplastik 
o'zgarishlar 
aniqlansa, kasallik progressiyaga uchragani sari, kechki bosqichla­
rida gipoplaziya rivojlanadi.
Kemikdagi strukturali o ’zgarishlar ham gemopoetik to'qima- 
larga, ham stromal elementlarga taalluqlidir. Dismielopoez har xil 
sabablar tufayli kelib chiqqan bo’lishi mumkin. Birinchidan. gemo­
poezning dastlabki hujayralarining virus bilan bevosita zararlanishi
108
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tufayli qon hosil qiluvchi hujayralaming proliferatsiyasi va diffe- 
rensirovkasi buziladi. Ikkinchidan. qon hosil qiluvchi hujavralar 
atrofidagi mikroto'qimalarning viruslar bilan zararlanishi. ularning 
xususiyatini o'zgartiradi va bu. o ' / navbatida. mielodisfunksiya- 
ga olib keluvchi omillardan biri bo'ladi. Adabiyotlarda sinusoidal 
tomirlarning endotelivsi bevosita OIV bilan zararlanganligi va oqi- 
batda ularning funksional qobiliyatida o'zgarishlar kuzatilganligi 
to'g'risida ma'lumotlar bor. Bundan tashqari. stromal fibroblastlar- 
ni OIV zararlashi oqibatida ularning funksiyasi buziladi, kolonie- 
stimulatsiya qiluvchi omilni ishlab chiqarishi kamayadi. bu omil 
esa mieloid qator hujayralarining proliferatsiyasi va differensiat- 
siyasiga ta'sir qiladi. Stromal hujayralarga yana yallig'lanish oqi­
batida ko'p miqdorda ishlab chiqarilgan sitokinlar (FNO-a. IL-1(3, 
IL-6) ham ta'sir ko'rsatadi. stromal hujayralaming koloniestimu- 
latsiya qiluvchi omillar ishlab chiqarishini kamaytiradi (ingibitsiya 
qiladi).
Stromal hujayralar funksional faolligining buzilishida ko-infek- 
si ya l a r . a v v a l o . s i t o m e g a l o v i r u s l i i n f e k s i y a
(TSMVI) katta ahami- 
yat kasb etadi. Kemik hujayralari SMV uchun nishon hisoblanadi. 
SMVlar stromal hujayralarni ham. gemopoetik hujayralarni ham 
zararlaydi. Natijada mielosupressiya va limfosupressiya yanada 
kuchayadi. ITVning qon hosil qiluvchi polipotent stvol hujayrani 
zararlashi haqida tortishuvlar bor. ya'ni ayrimlar uni zararlanadi 
deydilar, ba'zilar esa buni inkor qiladilar.
OIV infeksiyasiga chalinganlarda aniqlanadigan gematologik 
o'zgarishlar kasallikning manzarasini tashkil qiluvchi asosiy klinik 
simptomlar hisoblamnaydi, ammo bu o'zgarishlarning kuchli na- 
moyon bo'lishi infeksivaning og'ir kechayotganidan va progressi- 
yaga uchravotganidan darak beradi.
109
www.ziyouz.com kutubxonasi

---